Numa Pompiliusz

Numa Pompilius, drugi król Rzymu. Nie wiadomo, czy postać ta naprawdę istniała, a to, co wiemy o jego życiu to niemal same legendy. Miał on żyć na przełomie VIII i VII w. p.n.e. Według tradycji panował od 715 r. p.n.e. do śmierci w 672 r. p.n.e. W chwili objęcia władzy miał około 40 lat, więc urodził się mniej więcej wtedy, kiedy miało miejsce legendarne założenie Rzymu. Kasjusz Dion stwierdza, że był to ten sam dzień, w którym założono miasto (w 753 r. p.n.e.).

Numa pochodził z ludu Sabinów i urodził się w mieście Kures. Jego imiona są typowo etruskie, jednak wszystkie przekazy wskazują na sabiński rodowód króla. Niektóre historie mówią, że był on uczniem Pitagorasa, jest to jednak niemożliwe, bo postaci te dzieli ok. 100 lat.
Po śmierci czy, jak chce legenda, wniebowzięciu, Romulusa długo trwały spory, kto ma zasiąść na tronie. Przez rok rządzili senatorowie, ale pod naciskiem niezadowolonego ludu zgodzili się na wybór króla. Uznano, że na władcę najlepiej nadawać się będzie Numa Pompiliusz, słynący z mądrości i pobożności znawca praw. Zgodził się zostać królem tylko jeśli bogowie wyrażą na to zgodę. Wróżby augurów wypadły pomyślnie i Numa przywdział królewskie szaty.

Panowanie Pompiliusza to czasy wprowadzania nowych praw, kultów, świąt i zwyczajów. Władca ten "ucywilizował" Rzymian, których miasto-państwo w czsach Romulusa wyrosło na wojnach i przypominało obóz awanturników. Szczególnie wiele zmian poczyniono w sprawach religii. Numa twierdził, że nakazała mu je nimfa Egeria. Źródła mówią o niej jako doradczyni, kochance, a nawet żonie króla. Takie rzekome związki z siłami nadprzyrodzonymi musiały podnosić jego autorytet i prestiż.

Numa ustanowił godność najwyższego kapłana (pontifex maximus), któremu podlegali wszyscy inni kapłani (pontifices). Dla 3 bóstw: Jowisza, Marsa i Kwirynusa (Kwirynus to imię, pod którym czczono Romulusa) wprowadził specjalnych kapłanów - flaminów (flamines Diales, flamines Martiales, flamines Qurinales).Dzięki nim król mógł opuszczać Rzym nie zaniedbując składania ofiar(Romulus był władcą, ale też kapłanem Jowisza i Marsa i musiał przewodniczyć modłom i ofiarom na ich cześć). W tym czasie pojawili się też saliowie - 12 kapłanów Marsa. Ich nazwa pochodzi od "salire", czyli "tańczyć, skakać" i faktycznie ich zajęciem były rytualne tańce wojenne. Saliowie nosili hełmy, włócznie i tarcze zwane ancilia. Pierwsza z tych tarcz miała spaść z nieba, a pozostałe Numa kazał wykonać na jej wzór. Szczególnie ważne w kulcie Marsa były procesje saliów odbywające się od 1 do 15 marca (po łacinie Martius - miesiąc poświęcony temu bogu). Sabiński monarcha zwiększył też liczbę augurów (wróżbitów), sprowadził do Rzymu westalki i zbudował świątynię Westy. Kapłanki bogini ogniska domowego wywodziły się z miasta Alba. Jedna z nich była matką Romulusa, nie były więc całkiem obce Rzymianom. Zupełnie nowy był za to kult Fides, czyli Wiary. Jej kaplicę wzniesiono na Kapitolu, a święto ku jej czci obchodzono 1 października. Numa nakazał budowę słynnej świątyni Janusa, której bramy zamykano, gdy Rzym nie prowadził żadnych wojen (miało to miejsce tylko w czasach Numy, po I wojnie punickiej i po zwycięstwie Oktawiana pod Akcjum). Drugi król Rzymu miał też wznieść pałac w okolicach Forum.

Reformy Pompiliusza dotyczyły też kalendarza. Rok 10-miesięczny został zastąpiony rokiem podzielonum na 12 miesięcy księżycowych. Liczył on 354 dni, a co 19 lat miały występować miesiące przestępne. Niestety, nie ma wiele informacji o tym kalendarzu. Poza tym król sporządził wykaz dni pomyślnych (dies fasti) i niepomyślnych (dies nefasti). W dni niepomyślne nie należało prowadzić rozpraw sądowych ani zwoływać zgromadzenia obywateli.

Otaczany wielkim szacunkiem monarcha umarł w 672 r. p.n.e. Pochowano go na wzgórzu Janikulum. Obok znajdować się miał drugi grób, w którym złożono pisma kultowe jego autorstwa. W 181 r. p.n.e. gwałtowna ulewa odsłoniła na Janikulum dwa groby. Jeden był wypełniony rękopisami, a drugi pusty.

Nie jesteśmy w stanie rozstrzygnąć, czy król Numa Pompiliusz był postacią historyczną, czy legendarną. Jeśli istniał naprawdę, to raczej nie przeprowadził wszystkich przypisywanych mu reform. Panował długo(43 lata), jednak wydaje się, że zmiany w rzymskiej religii i zwyczajach zajęły więcej czasu i nie były dziełem jednego człowieka, ale wynikiem rozwoju kulturalnego Rzymu.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz