Agis IV (król Sparty)

Agis IV (ok. 260-241 p. n. e.) - król Sparty z dynastii Europontydów w latach 245-241 p. n. e., syn Eudamidasa, za próbę wprowadzenia reform wewnętrznych w Sparcie skazany przez sąd eforów na śmierć.

Rządy w państwie objął mając niespełna piętnaście lat i w przeciwieństwie do drugiego króla Sparty Leonidasa II, zamierzał przywrócić w państwie porządek społeczno-polityczny z okresu panowania Likurga. Poparcia szukał wśród młodych ludzi oraz niższych warstw społecznych, głównie niezadowolonych z niezdrowych stosunków własnościowych panująch w Sparcie w III w. p. n. e. Skale problemów społeczno-ekonomicznych ówczesnej Sparty niech zobrazuję fakt, iż na 700 Spartiatów tylko 100 posiadało ziemię i spadek po rodzinie. Reszta żyła w pogardzie i biedzie, bez szans na lepsze życie. Był to bardzo niebezpieczny proces z punktu widzenia obronności państwa, ponieważ zmniejszająca się liczba pełnoprawnych obywateli automatycznie przekładała się na mniejszą liczbę powołań do wojska. W planie reform Agisa IV znalazł się odnośnik dotyczący powrotu do ustroju z czasów Likurga (ok. IX w. p.n. e.), wprowadzenie jednorazowego umorzenia długów i dokonanie nowego podziału ziemi między biedotę spartańską, cudzoziemców i periojków, aby zwiększyć stan obywateli. Wszystkie reformy miały odbyć się na drodze poszanowania praw i obyczajów spartańskich instytucji politycznych. Agis IV w swoich reformatorskich planach był popierany przez wpływowych i bogatych arystokratów: przejściowo stryja Agesilaosa oraz matkę Agesistratę i babkę Archidamię. Jednak od początku reformy Agisa IV były hamowane przez konserwatywnie nastawioną radę starszych (geruzja), która w 243 r. p. n. e. odrzuciła jednym głosem projekt reform królewskich przedstawionych przez efora Lizandra. Kolejny pakiet reform królewskich został przedstawiony przed geruzją i zgromadzeniem ludowym i dotyczył kasaty długów oraz nowego podziału ziemi obywatelskiej. W dolinie Eurotasu miało powstać 4,5 tyś. działek, zaś z ziem periojków planowano wydzielić 15 tyś. parceli dla potrzebujących i zdolnych do noszenia broni. Projekt nowej parcelacji ziemi nie zyskał jednak akceptacji, na skutek oporu Spartiatów posiadających już ziemię, niechcących w ten sposób dzielić się przywilejami. W efekcie zrealizowano tylko kasatę długów, natomiast reformę rolną odłożono na później. Jednak w tym okresie pozycja Agisa IV uległa załamaniu nie tylko w Sparcie, ale stracił też poparcie sojuszników w Grecji m. in. Aratosa z Sykionu, stratega Związku Achajaskiego (wcześniejszego sojusznika w w konflikcie z Etolami). Sytuacja polityczna uległa dalszemu pogorszeniu kiedy Agis IV zaangażował się w przygotowania do wojny przeciw Etolom. W czasie jego nieobecności władzę w państwie sprawował Agesilaos, wuj króla, który faktycznie zniechęcił sojuszników do przeprowadzenia reform. Dodatkowo w tym okresie na czele wojsk najemnych powrócić z wygnania do Sparty Leonidas II. Oponent polityczny Agisa IV uzyskał szybko poparcie konserwatywnej arystokracji, która domagała się zachowania dotychczasowego porządku. Po powrocie do kraju, Agis IV nie chciał dopuścić do rozlewu krwi i schronił się do świątyni Ateny. Jednak został pojmany przez zwolenników Leonidasa II i oskarżony o łamanie prawa przed sądem eforów. Na pytanie jednego z eforów, czy Agis IV żałuje swojej działalności miał wg. Plutarcha odpowiedzieć, iż ,,nie działał pod żadnym przymusem, lecz tylko pragnął iść w ślady Likurga i wrócić do tego samego ustroju, jaki w Sparcie za czasów tamtych panował...nie może żałować swych najszlachetniejszych poczynań nawet teraz, w obliczu tej ostateczności, jaka go czeka'' (Plutarch, Żywot Agisa 15). W 241 r. p. n. e. Agis IV wraz z matką i babką został zgładzony z wyroku sądu eforów. Był to precedens, ponieważ nigdy wcześniej ani później eforzy nie podnieśli ręki na króla.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz