Aleksander Wielki (Macedoński)

"Uchodzi za największego władcę i wojownika starożytności, a jego sława przetrwała aż do naszych czasów. Był królem i zdobywcą, podbił cesarstwo perskie, dotarł do Oceanu Indyjskiego, a w wieku 30 lat władał niemal całym antycznym światem. Na temat jego życia i czynów powstało wiele mitów i legend; przez stulecia pobudzał wyobraźnię artystów i niezmiennie intrygował dziejopisów i historyków. Kim jednak był naprawdę? Półbogiem czy zwykłym śmiertelnikiem nie wywyższającym się ponad swoich poddanych? Tyranem i satrapą czy łagodnym i poważnym monarchą? Okrutnikiem czy dobrotliwym "ojcem żołnierzem"? Prototypem macho i zdobywcą kobiet czy... biseksualistą? Genialnym strategiem czy jedynie ?wodzem, który potrafił wykorzystać do perfekcji dogodne chwile i okazje?"¹ Oto opowieść o jednym z najsłynniejszych wodzów historii - Aleksandrze Wielkim

Pochodzenie

Aleksander urodził się w macedońskim mieście Pella latem 356 roku p.n.e. , szóstego dnia macedońskiego miesiąca Loos, który zaczynał się w połowie lipca. Wynika z tego, że dzień urodzin można w przybliżeniu wyznaczyć na 19 lub 20 lipca. Ojcem jego był król Filip II, a matką - Olimpias. Wpoiła ona Aleksandrowi przeświadczenie, iż królowie macedońscy pochodzą od Heraklesa, jednego z synów greckiego boga Zeusa. Według Olimpias przodkiem Aleksandra był Achilles, bohater Iliady Homera. Synowi Olimpias pisana była wielka przyszłość, o czym przekonywały niezwykłe okoliczności związane z jego poczęciem i narodzinami. "Przed nocą poślubną Olimpias śniła podobno, że w żywot jej uderzył wśród grzmotu piorun i przy jego uderzeniu błysną wielki ogień, który rozdzielił się na ulatujące we wszystkie strony płomienie"² . (Plut. Alex.2,3).

W źródłach zachowały się wzmianki o jeszcze jeszcze silniejszym powiązaniu Aleksandra ze światem boskim. Olimpias była wyznawczynią pewnego orgiastycznego kultu religijnego, w którym ważną rolę odgrywały węże. "Widziano kiedyś, jak w czasie snu Olimpias rozciągnął się obok niej wąż, i to, jak mówią, najbardziej osłabiło u Filipa miłość i życzliwość do żony, tak, że udając się na spoczynek, rzadko już przychodził do niej, czy to bojąc się jakiś czarów z jej strony przeciw sobie i trucizny, czy też nie chcąc wbrew sumieniu obcować z nią jako żyjącą z kimś potężniejszym"(Plut. Alex.2,6). Ponoć Filip utracił oko, kiedy przez szparę w drzwiach, podpatrywał, jak z żoną dzieli łoże tenże bóg w postaci węża.

Przywołanych wyżej historii nie należy traktować poważnie. Najrozsądniej jest przyjąć, że nic nadzwyczajnego nie zapowiadało narodzin Aleksandra. Ani ziemia się nie zatrzęsła ani nie pojawiły się błyskawice, był środek lata wiec jedyne czego można spodziewać się w Macedonii o tej porze roku to czyste niebo i wysokie temperatury.

Młodość

O dzieciństwie Aleksandra nie wiemy praktycznie nic. Jest wielce prawdopodobne, że Aleksander spędził większość swojego dzieciństwa w pałacu w Pelli lub jego okolicy, w bliskim i ciągłym kontakcie z matką i siostrą, którą ponoć bardzo lubił. Filip był zawsze postacią odległą, prawie zawsze w trakcie jakiejś kampanii, niezależnie od pory roku i na ogół w odległych miejscach.

Młody Aleksander, któremu rodzice zaszczepili pragnienie zwycięstw i chwały królewskiej, nie miał innych dążeń. Gdy go zapytano, czy podczas igrzysk olimpijskich weźmie udział w wyścigu, dał do zrozumienia, iż zrobiłby to, gdyby miał pobiec z królami. Jego ambicją było prześcignięcie dokonań ojca i zyskanie chwały dzięki własnym osiągnięciom.
Wychowawcą 13-letniego Aleksandra został grecki filozof Arystoteles, któremu udało się obudzić w nim zainteresowanie filozofią, medycyną i naukami przyrodniczymi. Trudno bezspornie ustalić, w jakiej mierze poglądy filozoficzne Arystotelesa ukształtowały sposób myślenia Aleksandra. Można chyba powiedzieć, że niewiele było spraw, co do których obaj się zgadzali oświadczył XX-wieczny filozof Bertrand Russell. Poglądy polityczne Arystotelesa oparte były na przestarzałej już wtedy koncepcji greckiego miasta-państwa. Idea małego miasta-państwa nie mogła przemawiać do ambitnego księcia, pragnącego zbudować wielkie, scentralizowane imperium. Aleksander musiał się też odnosić sceptycznie do Arystotelesowej zasady traktowania nie-Greków jak niewolników, snuł bowiem wizję imperium opartego na owocnej, partnerskiej współpracy zwycięzców ze zwyciężonymi.

Źródło historyczne

Autor: Homer
Tytuł: Iliada

Pobierz
Musisz być zalogowany, aby pobrać to źródło.

Nie ulega jednak wątpliwości, iż właśnie dzięki Arystotelesowi rozwinął w sobie zamiłowanie do lektury i zdobywania wiedzy. Aleksander przez całe życie był zapalonym czytelnikiem, zwłaszcza dzieł Homera. Podobno znał na pamięć całą Iliadę - utwór poetycki składający się w sumie z 15 693 wersów.

Równie ważne (a może i ważniejsze) jak kształcenie intelektualne były ćwiczenia fizyczne. Aleksander z zapałem polował i jeździł konno. Wszystkim znana jest z pewnością przygoda z niezwykłym rumakiem o imieniu Bucefał (byczogłowy, głowa byka). Zacznijmy od relacji Plutarcha:

Aleksander na Bucefale podczas bitwy pod Issos (333 p.n.e). Fragment tzw. Mozaiki Aleksandra z Domu Fauna w Pompejach

Nastąpił wybuch śmiechu, umówiono się wzajemnie co do pieniędzy i Aleksander podbiegł natychmiast do konia. Uchwycił go za cugle, obrócił przodem do słońca, bo spostrzegł, że koń się płoszył patrząc na własny cień, padający na ziemię i skaczący mu przed oczyma, i pobiegł z nim trochę naprzód. Poklepał go i gdy zauważył, ze koń nabiera odwagi i tchu, spokojnie zrzucił z siebie płaszcz i uniósłszy się ostrożnie go dosiadł. Następnie z lekka przyciągnął cuglami wędzidło i bez bata i krzyku przytrzymał go jeszcze chwile na miejscu. Kiedy zaś zauważył, że koń się już pozbył lęku i pali się do biegu, popuścił mu cugli i popędził naprzód, dodając mu już podniety głosem i nogami.

Obecni patrzyli na to najpierw w trwodze i milczeniu. Ale gdy młodzieniec, pełen radosnej dumy, zręcznie konia zawrócił i przygalopował na nim z powrotem, wszyscy podnieśli okrzyk uznania, a Filip z radości się nawet popłakał. Kiedy zaś Aleksander zsiadł z konia, ucałował go w głowę i rzekł: -Synu, szukaj sobie równego Ci królestwa, bo Macedonia dla Ciebie za ciasna! Nauka pod okiem Arystotelesa skończyła się nagle w roku 340 p.n.e., gdy 16-letni książę wrócił do Pelli, by pod nieobecność ojca rządzić Macedonią. Następca tronu rychło wyróżnił się w rzemiośle wojennym. Ku radości Filipa szybko pokonał zbuntowane trackie plemię Medów, wziął szturmem ich stolicę i od swego imienia nadał jej nazwę Aleksandroúpolis.

Oprócz znajomości z Arystotelesem Aleksander zaprzyjaźnił się też z kilkoma jego uczniami. Najbliższym i najwierniejszym przyjacielem Aleksandra był Hefajstion.

Śmierć Filipa, Aleksander królem

Sprawy małżeńskie Filipa i Olimpiady, zdaniem Aleksandra Krawczuka (1982 przez kilkanaście lat układały się znośnie, potem jednak doszło do gwałtownego kryzysu. Winę za to ponosił głównie Filip, gdyż ciągle brał sobie nowe nałożnice, a niektóre z nich traktował wręcz jak oficjalne żony. Z czasem czterdziestoparoletni Filip zakochał się w o ponad połowę młodszej od siebie Kleopatrze - Macedonce z arystokratycznego rodu.

Do ślubu Filipa II z Kleopatrą doszło w roku 337 p.n.e. W czasie uroczystości weselnych Attalos (bliski współpracownik Filipa) "zwrócił się w stanie nietrzeźwym do Macedończyków, z apelem by prosili Bogów, o prawego następcę tronu Filipa i Kleopatry. Oburzony tym Aleksander zawołał: "Ty wstrętny łbie! A ja ci się wydaje nieprawym"- cisnął w niego pucharem. Na to Filip dobył miecza i powstał przeciw niemu, ale na szczęście dla jednego i drugiego zatoczył się wściekły i pijany i upadł. Aleksander zaś szydząc z niego powiedział: "Oto człowiek, który chciał się przeprawić z wojskiem z Europy do Azji, a leży powalony przeprawiając się od stołu do stołu! I po tej awanturze przy winie zabrał Olimpias, przewiózł ją do Epiru, a sam zatrzymał się na terenie Illiri".

Rozłam między Filipem a Aleksandrem nie trwał długo. Ostatecznie Aleksander w dalszym ciągu był jedynym i do tego bardzo kompetentnym następcą tronu Macedonii. Do ponownego spotkania Aleksandra z ojcem doszło we wrześniu (może 25 września)lub październiku 336 roku podczas uroczystości weselnym Aleksandra (króla Eipru) z córką Filipa i Olimpias Kleopatrą. Miejsce ceremonii wyznaczono w pierwszej stolicy Macedonii Ajgaj.

Następnego dnia o świcie miały się odbyć kolejne uroczystości. Do teatru w Ajgaj wkraczał Filip mając u swego boku dwóch Aleksandrów (syna i zięcia) Tuż przed wejściem posłał obydwu przodem. Gdy wchodził do teatru zbliżył się do niego Pauzaniasz, jeden z członków siedmioosobowej gwardii przybocznej. Nagle wyciągnął sztylet i śmiertelnie ugodził nim Filipa w klatkę piersiową. Pauzaniasz rzucił się do ucieczki, i nie dotarł na miejsce gdzie czekały na niego wierzchowce. Dopadli go Leonnatos, Perdikkas i Attalos, którzy zabili Pauzaniasza. Dlaczego Filip został zamordowany? Oto jak brzmi oficjalna wersja tej historii. Morderca Pauzaniasz, rzekomo kierował się motywem osobistej urazy do niego, wynikającej z ohydnego homoseksualnego gwałtu i upokorzenia, którym Filip nie zapobiegł. W problemie zabójstwa Filipa jest wiele niejasności. Istnieją jednak powody, by podejrzewać Aleksandra i Olimpias w tym czynie.

Aleksander zapewnił Filipowi godny pochówek. Ogłosił - wedle słów Diodora - że zmieniło się jedynie imię króla, a państwo będzie sprawowane niemniej sprawnie niż za rządu jego ojca. Mając wiec lat dwadzieścia, objął Aleksander władzę królewską.

Podboje

Kiedy w roku 336 p.n.e. zamordowano Filipa, 20-letni Aleksander odziedziczył tron macedoński. Wiosną 334 roku p.n.e. wkroczył do Azji przez Hellespont (obecnie Dardanele) i rozpoczął zwycięską kampanię, stojąc na czele małej, lecz sprawnej armii, złożonej z 30 000 żołnierzy piechoty i 5000 jeźdźców. Towarzyszyli mu saperzy, mierniczowie, architekci, uczeni i historycy.Nad rzeką Granik, w północno-zachodniej części Azji Mniejszej (obecnie w Turcji), Aleksander odniósł zwycięstwo w pierwszej bitwie z Persami. Zimą tego samego roku podbił zachodnią część Azji Mniejszej. Następnej jesieni pod Issos, na południowym wschodzie Azji Mniejszej, stoczył drugą walną bitwę z Persami. Zmierzył się tam z ich potężnym królem Dariuszem III, dowodzącym półmilionową armią. Dariusz był tak pewny zwycięstwa, że wziął ze sobą matkę, żonę oraz innych członków swej rodziny, by mogli być świadkami spektakularnego tryumfu. Ale Persowie nie byli przygotowani na nagły i gwałtowny atak Macedończyków. Wojska Aleksandra doszczętnie rozbiły armię perską, sam Dariusz zaś uciekł, pozwalając, by jego rodzina wpadła w ręce Aleksandra.Zamiast ruszyć w pościg za uciekającymi Persami, Aleksander pomaszerował na południe wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego i opanował bazy wykorzystywane przez potężną flotę perską. Jednakże Tyr, będący twierdzą położoną na wyspie, nie poddał się. Aleksander, zdecydowany go zdobyć, rozpoczął siedmiomiesięczne oblężenie. Właśnie wtedy otrzymał wspomniane wcześniej pokojowe propozycje Dariusza. Brzmiały one tak atrakcyjnie, że zaufany doradca Aleksandra, Parmenion, miał podobno powiedzieć: "Gdybym był Aleksandrem, przyjąłbym te warunki". Ale młody wódz odparł: "Ja też, gdybym był Parmenionem". Aleksander odrzucił pertraktacje, kontynuował oblężenie i w lipcu 332 roku p.n.e. zdobył tę dumną twierdzę, panującą na morzu.

Oszczędziwszy Jerozolimę, która mu się poddała, Aleksander pociągnął na południe i zajął Gazę. Przez Egipcjan, mających już dość władzy Persów, został przywitany jako wyzwoliciel. W Memfis złożył ofiarę bykowi Apisowi, czym zyskał przychylność egipskich kapłanów. Ponadto założył Aleksandrię, rywalizującą później z Atenami jako centrum wiedzy i noszącą po dziś dzień jego imię. Potem Aleksander ruszył na północny wschód, ciągnąc przez Palestynę w kierunku rzeki Tygrys. W roku 331 p.n.e. stoczył z Persami trzecią wielką bitwę - pod Gaugamelą, niedaleko od rozsypujących się ruin Niniwy. Wojsko Aleksandra w sile 47 000 ludzi rozbiło zreorganizowaną armię perską, liczącą co najmniej 250 000 żołnierzy! Dariusz uciekł i później został zamordowany przez własnych rodaków.

Mapa podbojów Aleksandra Wielkiego.

Aleksander, upojony zwycięstwem, skierował się na południe i zdobył zimową stolicę Persji, Babilon. Zajął też stolice Suzę oraz Persepolis, gdzie po zagarnięciu ogromnego skarbca Persów spalił wielki pałac Kserksesa. W końcu zdobył stołeczną Ekbatanę. Następnie ten mistrz błyskawicznych podbojów opanował resztę imperium perskiego i pociągnął na wschód aż do rzeki Indus w dzisiejszym Pakistanie.

Po przekroczeniu Indusu w regionie graniczącym z perską prowincją Taksila Aleksander napotkał potężnego rywala, indyjskiego władcę Porosa. W czerwcu 326 roku p.n.e. Aleksander stoczył z nim swą czwartą i ostatnią wielką bitwę nad rzeką Hydaspes. Poros miał 35-tysięczną armię oraz 200 słoni, które płoszyły macedońskie konie. Bitwa była zażarta i krwawa, lecz wojsko Aleksandra wzięło górę. Poros się poddał i został jego sprzymierzeńcem.

Od chwili, gdy armia macedońska wkroczyła do Azji, minęło ponad osiem lat, toteż żołnierze byli już zmęczeni i tęsknili za ojczyzną. Ciężka walka z Porosem odebrała im hart ducha, chcieli więc wracać do swych domów. Aleksander, zrazu niechętny, w końcu uległ ich żądaniom. Grecja była już mocarstwem światowym. Dzięki koloniom zakładanym w podbitych krajach język grecki i kultura hellenistyczna rozprzestrzeniły się po całym imperium.

Śmierć

Wkrótce po powrocie do Babilonu Aleksander zapadł na gorączkę i już nie wyzdrowiał. Dnia 10³ czerwca 323 roku p.n.e., przeżywszy zaledwie 32 lata i 8 miesięcy, Aleksander uległ najgroźniejszemu wrogowi - śmierci.

Ostatnim odnotowanym w źródłach wydarzeniem, poprzedzającym śmierć Aleksandra jest uczta u jednego z hetajrów, Mediosa z Larysy. Wspomniany tu Medios był oficerem greckim, pełniącym funkcję adiutanta i jego osobistego asystenta. Uczta ta z pewnością była stypą na cześć przyjaciela Aleksandra Hefajstiona, który zmarł kilka miesięcy wcześniej.

Przyjmuje się, że Aleksander zachorował siedemnastego dnia macedońskiego miesiąca daisios - czyli 1 czerwca 323 roku p.n.e. Według Historia Alexandri Magni późnym wieczorem król zaczął okazywać coraz większy niepokój i krążyć po sali. Po mniej więcej półgodzinie jego stan bardzo się pogorszył:"Aleksander znów usiadł koło Mediosa, ręce mu się trzęsły i skarżył się, że czuje wielkie brzemię na karku. Kiedy ponownie powstał, aby wypić ku czci Heraklesa, krzyknął z bólu, jakby trafiony strzałą w żołądek". Diodor mówi, że stan chorego pogorszył się w nocy. "Słudzy położyli go do sypialni i opiekowali się nim starannie, ale ból się wzmagał i wezwano medyków. Nikt nie był w stanie mu pomóc i Aleksander dalej odczuwał wielkie dolegliwości.Diodor nie podaje żadnych szczegółów, ale Historia Alexandri Magni relacjonuje: "W ciągu nocy król rzucał się i trząsł na łożu, a raz uspokajał. Kiedy indziej powtarzał słowa bez związku, rozmawiając jak się wydawało, z duchami zebranymi w jego sypialni".Plutrach pisze również o ogromnym pragnieniu: "Aleksander leżąc już w wysokiej gorączce i mając wielkie pragnienie napił się dużo wina, wskutek czego zaczął majaczyć".Następnego dnia (2 czerwca) według Plutarcha "spał z powodu gorączki w gmachu łazienkowskim". (Kąpiel była powszechnie stosowanym sposobem na łagodzenie różnych dolegliwości). Wygląda na to, że Aleksandra pozostawiono w łaźni samego, gdyż jak przekazuje Historia:" kazał sługom zostawić go samego w ciemności, ponieważ ich obecność i światło zwiększały jego cierpienie".Nazajutrz (3 czerwca) stan Aleksandra znacznie się poprawił. Plutarch twierdzi, że mógł chodzić, grać w kości i jeść. Wieczorem po kąpieli złożył ofiary i zjadł sutą kolację. Potem znów miał w nocy gorączkę.Dwudziestego ( 4 czerwca), tak samo wziął kąpiel, i odprawił jak zwykle ofiary. Następnie leżąc w łazience spędzał czas z Nearchosem. Przez kolejne dwa dni (5-6 czerwca) Aleksander czuł się znacznie lepiej.Dwudziestego czwartego (7 czerwca) czuł się "jakby mu nóż wbito i obracano pod żołądkiem, ból wrócił i król cierpiał straszliwe , znów miał ataki i majaczył".Dwudziestego piątego (8 czerwca) spał trochę, ale gorączka nie ustępowała. Gdy dowódcy przychodzili do niego, nic już nie mówił, lecz podawał rękę z trudem unosząc głowę i dając znak oczyma . Podobnie dwudziestego szóstego (9 czerwca).Na pytanie komu przekazujesz władze odpowiedział "kratisto" czyli "najsilniejszemu" albo "najlepszemu" Od tej chwili aż do śmierci nic już nie powiedział.Dwudziestego ósmego (czyli 10 lub 11 czerwca wg Plutarcha)⁴ pod wieczór Aleksander zakończył życie. W tradycji za datę jego śmierci przyjmuje się 11 czerwca, choć mogło to nastąpić dzień wcześniej lub dwa dni później.

Nie jest znana dokładna przyczyna śmierci Aleksandra. Mówi się przeważnie o zatruciu przez osobę obecną tej nocy na uczcie. Ostatnie chwile życia Aleksandra oraz przyczyny jego śmierci ciekawie opisuje książka Grahama Phillipsa Aleksander Wielki-morderstwo w Babilonie, którą zapewne warto przeczytać. Niemal pewne jest, że śmierć nastąpiła z przyczyn naturalnych.

Podział imperium

Mapa podziału ziem Aleksandra Wielkiego: Ptolemeusz kolor niebieski, Imperium Seldżuckie żółty, Królestwo Pergamonu (pomarańczowy), a Macedonia (zielony).

Biblia przepowiedziała, iż królestwo Aleksandra Wielkiego rozpadnie się i zostanie podzielone, "lecz nie między jego potomnych" (Daniela 11:3, 4). I rzeczywiście, zanim minęło 14 lat od nagłej śmierci Aleksandra w roku 323 p.n.e., zamordowano zarówno jego prawowitego syna, Aleksandra IV, jak i nieślubnego Heraklesa.

Do roku 301 p.n.e. rozległe imperium stworzone przez Aleksandra podzielili między siebie czterej wodzowie jego wojsk. Kasander opanował Macedonię i Grecję, Lizymachowi przypadła Azja Mniejsza i Tracja, Seleukos I Nikator władał Mezopotamią i Syrią, a Ptolemeusz I Soter panował nad Egiptem i Palestyną. W ten sposób z jednego wielkiego państwa Aleksandra powstały cztery królestwa hellenistyczne.Najkrócej istniało państwo Kasandra. Wkrótce po objęciu przez niego władzy wygasła linia jego męskich potomków, a w roku 285 p.n.e. europejską część imperium greckiego zajął Lizymach. W cztery lata później Lizymach poległ w bitwie z Seleukosem I Nikatorem, który mógł wtedy rozciągnąć kontrolę na dużą część terytoriów azjatyckich. Seleukos zapoczątkował dynastię królów Syrii zwanych Seleucydami. Zbudował Antiochię Syryjską i uczynił z niej swą nową stolicę. W roku 281 p.n.e. został zamordowany, ale jego dynastia pozostawała u władzy aż do roku 64 p.n.e., kiedy to wódz rzymski Pompejusz przekształcił Syrię w prowincję rzymską.Spośród czterech części, na które się rozpadło imperium Aleksandra, najdłużej przetrwało królestwo Ptolemeuszów. W roku 305 p.n.e. Ptolemeusz I przybrał tytuł króla i został pierwszym macedońskim faraonem, władcą Egiptu. Ustanowiwszy swą stolicę w Aleksandrii, natychmiast wdrożył program rozwoju tego miasta. Jednym z jego największych dzieł była budowa słynnej Biblioteki Aleksandryjskiej. Aby zapewnić nadzór nad tym ogromnym przedsięwzięciem, Ptolemeusz sprowadził z Grecji znanego ateńskiego uczonego, Demetriusza z Faleronu. Podobno w I wieku n.e. biblioteka ta mieściła milion zwojów. Dynastia Ptolemeuszów panowała w Egipcie do roku 30 p.n.e., po czym uległa Rzymowi. Wtedy też Rzym zajął miejsce Grecji jako dominujące mocarstwo światowe.

Jakim był człowiekiem ?

Spoiwem, które przez wszystkie lata podbojów zapewniało zwartość armii macedońskiej, była osobowość Aleksandra. Po bitwach miał zwyczaj odwiedzać rannych, rozmawiać o ich obrażeniach, chwalić za dzielność oraz nagradzać pieniężnie stosownie do dokonanych czynów. Poległym w boju urządzał okazały pogrzeb. Ich rodziców i dzieci zwalniał od wszelkich podatków i świadczeń. Dla urozmaicenia organizował po bitwach igrzyska i zawody. A pewnego razu mężczyznom, którzy niedawno się ożenili, dał urlop, by mogli w Macedonii spędzić zimę z żonami. Wszystkim tym zaskarbił sobie przywiązanie i podziw swoich ludzi.O małżeństwie Aleksandra z baktryjską księżniczką Roksaną grecki biograf Plutarch napisał: "Wynikał on [stosunek Aleksandra do Roksany] wprawdzie z miłości do niej, ale równocześnie doskonale odpowiadał jego bieżącej polityce. Bo przez to jego małżeństwo z nią Persowie nabrali bardzo dużo zaufania do niego i nadzwyczajnie zaczęli go szanować za to, że okazał tutaj tak wielką uczciwość i nie chciał nielegalnych stosunków nawet z tą kobietą, jedyną, której urokowi oprzeć się nie zdołał" (tłumaczenie: M. Brożek).Aleksander respektował też cudze związki małżeńskie. Chociaż wśród swych jeńców miał żonę króla Dariusza, zadbał o to, by szanowano jej godność. A dowiedziawszy się o zgwałceniu żon pewnych cudzoziemców przez dwóch macedońskich żołnierzy, kazał ich stracić po udowodnieniu winy.Aleksander, podobnie jak jego matka, Olimpias, był bardzo religijny. Składał ofiary przed bitwami i po nich, a ponadto pytał swych wieszczków o sens różnych znaków wróżebnych. Radził się też wyroczni Amona w Libii. A w Babilonie uwzględniał wskazówki Chaldejczyków w sprawie ofiar, zwłaszcza dla babilońskiego boga Bela (Marduka). Wprawdzie Aleksander odznaczał się umiarem w jedzeniu, lecz z czasem zaczął zbyt wiele pić. Nad każdym kielichem wina wygłaszał długie przemowy, chełpiąc się swymi osiągnięciami. W przypływie pijackiego szału dopuścił się jednego ze swych najgorszych wyczynów, zamordował bowiem własnego przyjaciela, Klejtosa. Potem jednak, dręczony wyrzutami sumienia, przez trzy dni leżał w łóżku, odmawiając jedzenia i picia. W końcu przyjaciołom udało się go nakłonić, by coś zjadł.W miarę upływu czasu jego żądza sławy zrodziła inne niewłaściwe cechy. Aleksander zaczął łatwo wierzyć fałszywym oskarżeniom i wymierzać najsurowsze kary. Kiedy na przykład dał się przekonać, iż Filotas brał udział w spisku na jego życie, kazał go stracić razem z jego ojcem, Parmenionem - doradcą, któremu niegdyś ufał.

Czy był biseksualistą?

Aleksander i Hefajstion. Kadr z filmu ?Alexander? reż. Oliver Stone (2004).

Czy z najlepszym przyjacielem Hefajstionem łączyło go coś więcej niż przysłowiowa męska przyjaźń- Hefajstion był rówieśnikiem Aleksandra, wychowywał się z nim i towarzyszył mu od początku wyprawy, aż do swej śmierci w Ekbatanie latem 324 roku p.n.e. Aleksander z rozpaczy kazał zabić lekarza, który leczył Hefajstiona. Zmarłemu przyjacielowi wyprawił piękny i bardzo drogi pogrzeb.

Hefajstion -Nie sprzeciwiał się woli Aleksandra w żadnej istotnej kwestii. Był jedynie narzędziem w wykonywaniu życzeń króla, takich jak: zorganizowanie procesu (i egzekucji) Filotasa w 330 roku p.n.e., nieudana próba wymuszenia rytuału proskynesis na macedońskim i greckim dworze w 327 roku p.n.e. oraz urządzenie ceremonii przymusowych grupowych zaślubin w Suzie w 324 roku p.n.e. Aleksander traktował Hefajstiona i mówił o nim jako o swoim alter ego. Niemal pewne jest, że w którymś momencie (we wczesnym okresie dorosłości, a być może również w czasach młodzieńczych) ich miłość znalazła również fizyczny wyraz. Wysiłki, mające na celu wymazanie wszelkich śladów czy też "plam" homoseksualizmu z ich relacji, są po prostu niefortunne. Związki homoseksualne nie były w starożytnej Grecji obciążone żadnym piętnem, a doświadczeń homo- i heteroseksualnych nie uważano za społecznie naganne.Aleksander Wielki był hetero! - twierdzi grupa 25 greckich prawników, grążących pozwem słynnemu reżyserowi, za to że w swoim filmie (Alexander) sugeruje homoseksualną więź między Aleksandrem a Hefajstionem. Grecy są przekonani, że Stone szkaluje historię ich kraju.Są rzeczywiście pewne świadectwa skłonności Aleksandra do płci męskiej. Należą do nich informacje o eunuchu Bagoasie, kochanku króla. Z drugiej strony miał trzy żony, przy czym nałożnica Barsine urodziła mu syna Heraklesa, a żona Roksana drugiego syna Aleksandra.

Tak czy owak, Aleksander rzeczywiście był Wielkim człowiekiem!

Przypisy

1. P. Cartledge, "Aleksander Wielki", opis autora.

2. R. Kulesza, Aleksander Wielki, s.24.

3. Według innych źródeł 11 lub 13 czerwca

4. Zależy czy Plutarch pisząc "pod wieczór" miał na myśli przed zachodem słońca (10 czerwca, czy po zachodzie słońca już 11 czerwca)

Bibliografia:

• P. Cartledge, Aleksander Wielki, Warszawa 2005
• P. Green, Aleksander Wielki, Warszawa 2004
• R. Kulesza, Aleksander Wielki, Wyd. Mada, 2009
• K. Nawotka, Aleksander Wielki, Wrocław 2007
• G. Philips, Aleksander Wielki. Morderstwo w Babilonie, Warszawa 2004

Gość	Angelika.
	Dodano: 2009-10-13 Bardzo mi się podoba ta praca. Wyczerpująca na tyle, że pozwoliła mi poznać tego człowieka dużo bardziej, niż miałabym okazję to zrobić po przeczytaniu zwykłego podręcznika. Edytuj

Użytkownik	JuliuszCezar777
	Dodano: 2011-04-21 Praca bardzo przydatna i ciekawa. Mam tylko jedno zastrzeżenie: w niektórych źródłach pisze, że Aleksander zmarł 10 czerwca. Przeczytałam dużo prac o nim i w końcu to już nie wiem jak to na prawdę było. Ogólnie: krótko i na temat. Edytuj

Redaktor	Rysiek Hałas
	Dodano: 2011-04-22 Kiedy zmarł. dokładnie nie wiadomo, to zależy kiedy ustąpił paraliż ciała. Jeśli wziąść za pewnik, kiedy wodzom Aleksandra wydawało się, że ich władca zmarł, owszem masz rację. Edytuj

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz