Katon Młodszy

Marcus Porcius Cato Uticensis (95 - 46 r. p.n.e.), rzymski polityk znany z uczciwości, przeciwnik Cezara, zwolennik ustroju republikańskiego, filozof stoicki.

Marek Porcjusz był prawnukiem słynnego polityka o tym samym imieniu i nazwisku. Jego nauczyciel z dzieciństwa wspominał, że był bardzo inteligentny, ale jdnocześnie uparty i niezwykle trudno było przekonać go do czegoś, czego sam nie uznawał za słuszne. Sulla, przyjaciel rodu Porcjuszy, podobno lubił dyskutować z młodym Katonem, nawet gdy ten publicznie krytykował niektóre decyzje polityka.

Katon studiował dzieła filozoficzne i stał się zwolennikiem stoicyzmu. W dorosłym życiu wzorował się na pradziadku, zachowując się niezwykle skromnie. W jego czasach rozpoczynał się już upadek moralny Rzymian, a wysławiane przez Katona surowe republikańskie cnoty szły w odstawkę. Marek Porcjusz z całego serca pragnął to zmienić. Jego zachowanie stało się wręcz demonstracyjne. Chodził w skromnym ubraniu nienajlepszej jakości, często nawet boso, wszędzie udawał się pieszo, nie korzystał z lektyki nawet w najgorszą pogodę, kupował najtańsze jedzenie i wino na tych samych straganach, co zwykli obywatele, stronił od zabaw, większość czasu spędzał w domu. Nie robił tego pod publiczkę, święcie wierzył w wartości głoszone przez starorzymską tradycję i filozofię stoicką. Mogło by się wydawać, że ta niezwykle poważna postać nie zdobędzie popuarności. A jednak. Katon stał się idolem konserwatystów w senacie oraz prostego ludu, który widział w nim wzór republikańskiego przywódcy - skromnego, uczciwego, nie wywyższającego się, działającego dla państwa, a nie dla prywatnego zysku. Katon zyskał sobie ogromny autorytet. Jakże różnił się od rozwiązłych, ogarniętych żądzą władzy intrygantów w rodzaju Juliusza Cezara czy Klodiusza...

W 67 r. p.n.e. Katon został trybunem wojskowym w Macedonii. Wprowadził niezwykle surową dyscyplinę, ale był uwielbiany przez legionistów, z którymi dzielił wszelkie trudy, choć nie musiał wcale tego robić.

Katon został kwestorem w roku 65 p.n.e. W polityce zbliżył się do stronnictwa optymatów. W 63 r. p.n.e. był trybunem ludowym i pomagał konsulowi Cyceronowi w walce ze spiskiem Katyliny. Właśnie wtedy, w wyniku kłótni w senacie rozpoczął się konflikt między Katonem i Cezarem. Po powstaniu pierwszego triumwiratu Katon robił co mógł, aby zwalczać "potwora trójgłowego" zagrażającego ustrojowi republikańskiemu. W 58 r. p.n.e. uczyniono go namiestnikiem Cypru, aby pozbyć się go z Rzymu. Na wyspie zaprowadził sprawiedliwe rządy i zakończył finansowe przekręty wcześniejszych skorumpowanych urzędników.

W 51 r. p.n.e. Katon przegrał wybory na konsula - dlatego, że w przeciwieństwie do reszty kandydatów nie stosował przekupstwa. Dwa lata później doprowadził do wysunięcia żądania, aby Cezar wrócił do Rzymu jako zwykły obywatel. Cezar rozpoczął wojnę domową, woląc stanąć do walki przeciw republice niż złożyć dowództwo.

W wojnie domowej Katon stanął po stronie republikanów i Pompejusza. Złożył przysięgę, że będzie nosił żałobę i nie ostrzyże włosów ani brody dopóki Cezar, wróg ustroju republikańskiego nie zostanie pokonany. Katon udał się wraz z resztą wrogów Cezara do Grecji. Po klęsce Pompejusza pod Farsalos (48 r. p.n.e.) wyjechał ze Scypionem Metellusem do Afryki i rozpoczął organizowanie nowych wojsk przeciw Cezarowi. Po klęsce pod Tapsus (46 r. p.n.e.) Katon udał się do Utyki niedaleko zniszczonej Kartaginy. Po kolacji z przyjaciółmi i dyspucie filozoficznej poszedł do swego pokoju, przez pewien czas czytał dialog Platona "Fedon" mówiący o smierci Sokratesa a następnie pchnął się sztyletem. Słudzy znaleźli go żywego i został opatrzony. Jednak Marek Porcjusz nie chciał żyć w Rzymie rządzonym przez tyrana. Przepędził lekarzy i zdarł bandaże, wykrwawiając się na śmierć. Gdy Cezar przybył do Utyki, miał powiedzieć, że zazdrości Katonowi tak honorowej śmierci.

Katon został bohaterem dla wielu Rzymian. Cyceron napisał pochwalne dzieło "Cato". Cezar w odpowiedzi stworzył pamflet "Anti Cato", w którym oskarżył Marka Porcjusza m.in. o oszustwa i pijaństwo. Były to tak bezczelne kłamstwa, że wywołały w Rzymie wściekłość, a Cezar stał się obiektem zaciekłych ataków. Dyktator próbował też ogłosić Katona zdrajcą. Gdy podczas triumfu Cezara niesiono obraz przedstawiający samobójstwo Marka Porcjusza, tłum ucichł. Po chwili większość zaczęła płakać, a niektórzy wyzywać Cezara. Katon Młodszy stał się męczennikiem, ostatnim bohaterem odchodzącej w przeszłość republiki. Jego dzieci oddały życie za tą samą sprawę. Syn walczył w ostatniej armii republikańskiej pod Filippi. Gdy klęska była już pewna, rzucił się na szeregi wrogów, woląc śmierć od niewoli. Córka Katona dowiedziawszy się o wyniku bitwy i ostatecznym upadku republiki, popełniła samobójstwo.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz