Scypion Afrykański Starszy

Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (236 - 183 r. p.n.e.), jeden z najwybitniejszych wodzów rzymskich, pokonał Hannibala i dał Rzymowi zwycięstwo w II wojnie punickiej. Konsul w latach 205 i 194 p.n.e., cenzor w roku 199 p.n.e.

Publiusz pochodził ze starego patrycjuszowskiego rodu Korneliuszy (a konkretnie z ich linii o przydomku Scipio). W młodości otrzymał dobre wykształcenie. Jego ulubioną lekturą były opisy kampanii Aleksandra Wielkiego, którego podziwiał i chciał naśladować. Był też bardzo religijny i podobno często oddawał się medytacjom w świątyni Jowisza na Kaptolu.

Gdy w 218 r. p.n.e. wybuchła II wojna punicka służył już w armii (jak przystało na arystokratę - w kawalerii). Pierwszą bitwą, w jakiej wziął udział było starcie z Hannibalem nad rzeką Ticinus. Rzymianie zostali pokonani, ale bitwa nie miała większego znaczenia. Podczas bitwy Scypion wykazał się podobno wielką odwagą - kiedy jego ojciec z kilkoma gwardzistami został otoczony przez wrogów, młody Publiusz ruszył mu na odsiecz, swoją postawą dając przykład innym i ratując okrążonych. W roku 216 p.n.e. 20-letni Scypion został najmłodszym trybunem wojskowym w dziejach Rzymu. Tego dnia zginęło 60 000 Rzymian, lecz przeżył ten, który miał pobić Hannibala i na zawsze zdruzgotać potęgę Kartaginy.

W 210 r. p.n.e. Scypion na czele 25 000 legionistów i 2500 jeźdźców przybył do Hiszpanii. Dowództwo powierzono mu, dostrzegając jego talent przywódczy. Jemu samemu bardzo zależało na poprowadzeniu tej armii - chciał pomścić ojca i stryja poległych w walkach z Kartagińczykami. W 209 r. p.n.e. zdobył szturmem Nową Kartaginę. Od miejscowych rybaków dowiedział się, że laguna oddzielająca miasto od stałego lądu jest bardzo płytka. Wykorzystał to, części legionistów każąc pozorować atak na silnie broniony przesmyk, a resztę wysyłając z drugiej strony. Woda faktycznie sięgała tylko do pasa. Rzymianie szybko przebyli lagunę i wspięli się na mury. Kartagińczycy nie spodziewali się ataku z tej strony i zostali zupełnie zaskoczeni. 3-tysięczna załoga została wybita niemal do nogi. Utrata Nowej Kartaginy z jej portem i pobliskimi kopalniami srebra była potężnym ciosem dla Punijczyków. Po tym zwycięstwie rzymski wódz rozpoczął niezwykle intensywne szkolenie swych żołnierzy, zamieniając ich w prawdziwe maszyny do zabijania. W 208 r. p.n.e. armia Scypiona zadała Kartagińczykom klęskę pod Baecula. Rok 207 p.n.e. przyniósł bitwę, którą możnaby nazwać rewanżem za Kanny. Pod Ilipą 40 000 Rzymian stanęło naprzeciw niemal dwa razy liczniejszej armii Hazdrubala (72 000 ludzi i 32 słonie bojowe). Scypion dostrzegł, że skrzydła wroga tworzą słabsze oddziały Iberów oraz galijskich najemników i tam skierował uderzenia swych najlepszych jednostek. Punijczycy zostali całkowicie rozgromieni, a ich starty wyniosły 68 000 zabitych. Kampania Scypiona, w wyniku której Kartagina utraciła kontrolę nad Hiszpanią była punktem zwrotnym II wojny punickiej.

W roku 206 p.n.e. Scypion udał się do Numidii, gdzie próbował przeciągnąć na swoją stronę Syfaksa. Skończyło się to niepowodzeniem, ale za to na stronę Rzymian przeszedł Masynissa, żądny zemsty na Syfaksie, którego Kartagina poparła przeciw niemu w rywalizacji o tron.

Po tym sukcesie dyplomatycznym senat przystał na propozycję zaatakowania samej Kartaginy. W 204 r. p.n.e. 30 000 najlepszych żołnierzy rzymskich wylądowało pod dowództwem Scypiona niedaleko Utyki (na północ od Kartaginy). Wojska próbujące ich odeprzeć zostały zniszczone. Do Rzymian dołączyli Numidyjczycy Masynissy. Kolejne oddziały kartagińskie zablokowały Scypiona w jego obozie zwanym Castra Cornelia (obóz Korneliusza). Podstęp, jakim pobił ich rzymski dowódca jest kolejnym przykładem jego kunsztu. Udając chęć rozmów pokojowych, uśpił czujność wrogów. Pewnej nocy przypuścił niespodziewany atak na ich pozycje. Jego ludzie podpalili namioty Kartagińczyków. Prawie wszyscy żołnierze puniccy zginęli w płomieniach. Tymczasem Hazdrubal zebrał nową, 30-tysięczną armię, ale w 203 r. p.n.e. poniósł straszliwą klęskę pod Bagrades. Rzymianie opanowali tereny wokół Kartaginy. Przerażeni Punijczycy zgodzili się na pokój na twardych warunkach. Jednak gdy do Afryki przybył Hannibal z resztkami swej armii, pokój zerwano. Do starcia dwóch wielkich wodzów doszło pod Zamą w 202 r. p.n.e. Scypion miał około 35 000 ludzi, Hannibal około 38 000. Jednak wojska kartagińskie składały się głównie z niedoświadczonych rekrutów, a setka młodych słoni nie była odpowiedni wytresowana. Hannibal chciał użyć słoni do rozbicia rzymskiego szyku, ale Scypion to przewidział. Ustawił manipuły nie jak zazwyczaj - w szachownicę, ale jedne za drugimi. Wolne przestrzenie między nimi zasłonił lekkozbrojnymi, aby wróg nie dostrzegł zmian w ustawieniu. Kiedy słonie ruszyły do ataku, Rzymianie spłoszyli je krzykiem i uderzaniem w tarcze. Spanikowane zwierzęta uciekły i wpadły na piechotę Hannibala. Resztę słoni zapędzono w przerwy między manipułami, którymi przebiegły, nie wyrządzając żadnych szkód. Na skrzydłach jazda rzymska i numidyjska rozbiła kawalerię punicką i ruszyła za nią w pogoń. Zacięta walka formacji piechoty obu armii trwała dość długo, a zakończył ją atak wracającej z pościgu konnicy rzymskiej i numidyjskiej na tyły wrogów. Hannibal uszedł do Kartaginy. Jego wojska straciły 20 000 zabitych i 10 000 wziętych do niewoli. Straty rzymskie wyniosły 2000 ludzi. Nowe warunki pokoju, podyktowane przez zwycięzców sprawiły, że Rzym stał się mocarstwem, a Karatgina straciła swe znaczenie.

Kampanie Scypiona w tej wojnie były takimi samymi arcydziełami sztuki wojennej, jak działania Hannibala w Italii. Wodza nazwano Scypionem Afrykańskim na pamiątkę jego zwycięstw na tym kontynencie. W 192 r. p.n.e. pogromca Kartaginy stanął na czele wyprawy przeciw seleukidzkiemu królowi Antiochowi III. Kierował przeprawą do Azji Mniejszej i opracował startegię kampanii. Krótko przed decydującą bitwą pod Magnezją (190 r. p.n.e.) Scypion ciężko zachorował i musiał przekazać dowództwo swojemu bratu Lucjuszowi Scypionowi. Ten zdruzgotał armię Seleukidy mimo jej przytłaczającej przewagi liczebnej (72 000 wobec 30 000 Rzymian). Lucjusz zatriumfował między innymi dzięki dowodzeniu zgodnie z ogólnymi wskazówkami brata (choć nie miały one tak wielkiego znaczenia, jak uważali starożytni historycy, gloryfikujący starszego Scypiona). Podczas wojny Antiocha wspomagał Hannibal, ale nawet on nie mógł uratować go od klęski. Według tradycji Scypion spotkał się ze starym przeciwnikiem i długo dyskutował z nim o strategii i słynnych wodzach z przeszłości. Kartagińczyk miał powiedzieć, że Scypion to jedyny Rzymianin, jakiego darzy szacunkiem.

W 184 r. p.n.e. przeciwnicy Scypiona oskarżyli go o korupcję. Wódz wyjechał do swej posiadłości koło Neapolu. Wypowiedział wtedy swe słynne słowa: "Niewdzięczna ojczyzno! Nie będziesz mieć nawet moich kości." dawniej uwielbiany, teraz opuszczny, mieszkał tam przez rok. Zmarł w 183 r. p.n.e.

Sława Publiusza Korneliusza okazała się nieśmiertelna. Historia zapamiętała go jako wielkiego wodza i jednego z twórców potęgi Rzymu. Choć znany jest przede wszystkim jako genialny dowódca, jeden z nielicznych, którzy nigdy nie przegrali żadnej bitwy, był też zdolnym oratorem i wykształocnym erudytą. Miał szczególne zamiłowanie do greckiej kultury (sam pisał pamiętniki po grecku) i popierał jej propagowanie w Rzymie.

Użytkownik	Król Popiel
	Dodano: 2010-04-17 Legiony -6000 małe ,dobrze uzbrojone i zdyscyplinowane armie,w takich rękach jak Scypion stanowiły nawetw obecności przewagi przeciwnika trudną przeszkodę do pokonania.W późniejszym okresie państwo rzymskie juz nie miało tak wielu zdolnych dowódców. Edytuj

Gość	Cezar
	Dodano: 2010-08-31 Geniuszem Scypiona bylo to iz potrafil wykorzystac strategie Hnnibala i ja udoksanalajac .Uczen przerosl mistrza?Nie sadze po prostu Scypion mial dostep do nieograniczonych zasobow ludzkich republiki rzymskiej,Hannibal az w tak konfortowej sytuacji nie byl.Acz kolwiek jego talenty przywodcze raczej dyskusji nie podlegaja Edytuj

Gość	Ronin
	Dodano: 2014-12-16 Współczesnym majstersztykiem była Akcja "WISŁA" dowodzona przez generała LWP Stefana Mosora w 1947 roku. Działająca od 1944 roku UPA na terenach polskich przestała istnieć. Edytuj

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz