Lew Trocki

Ukończył z wyróżnieniem szkołę realną im. Św. Pawła w Odessie, planował studiować matematykę, jednak w 1897 zaangażował się w rodzący się w Rosji ruch robotniczy. Założył razem z kilkoma przyjaciółmi i pierwszą żoną, Aleksandrą Sokołowską, Południoworosyjski Związek Robotniczy, co uważa się za początek działalności rewolucyjnej Trockiego. W 1898 organizacja została wykryta i rozbita, a on wraz z innymi działaczami aresztowany. W 1900 został skazany na zesłanie na Syberię do miejscowości Ust'-Kut w pobliżu jeziora Bajkał. W tym okresie podobnie jak wielu ówczesnych opozycjonistów przyjął nom de guerre "Lew Trocki".

W 1902 uciekł stamtąd do zachodniej Europy, posługując się fałszywym paszportem na nazwisko Trocki. W Londynie poznał m.in. Włodzimierza Lenina, który już wcześniej dostrzegł w Trockim obiecującego dziennikarza marksistowskiego i planował wciągnąć go do redakcji Iskry, oficjalnego organu Socjaldemokratycznej Partii Rosji. Obaj działacze szybko jednak się ze sobą poróżnili. Trocki nie popierał leninowskiej wizji monolitycznej partii i poparł na II zjeździe frakcję mienszewików.

W 1905 powrócił sekretnie do Rosji, by wziąć aktywny udział w rewolucji (notabene jako jedyny z ważniejszych rosyjskich działaczy socjalistycznych). Był ostatnim przewodniczącym Piotrogrodzkiej Rady Robotniczej, wzywał do obalenia caratu poprzez strajk generalny. Po klęsce rewolucji skazany na dożywotnią katorgę w kolonii karnej w Obdorsku, jednak w 1907 udało mu się uciec do Szwajcarii.

Wkrótce po wybuchu I wojny światowej przeniósł się z Zurychu do Paryża, gdzie podjął pracę w redakcji rosyjskojęzycznego dziennika "Nasze Słowo". Zdecydowanie występował przeciwko wojnie i postawie kierownictwa Drugiej Międzynarodówki i większości socjalistów europejskich, którzy przeszli na pozycje patriotyczne i popierali władze swoich krajów w konflikcie. Podczas konferencji socjalistów w Zimmerwaldzie we wrześniu 1915 r. odegrał istotną rolę, m.in. był autorem tekstu deklaracji końcowej. We wrześniu 1916 r. władze francuskie, na prośbę sojuszniczej Rosji, zamknęły redakcję "Naszego Słowa" i postanowiły wydalić Trockiego z kraju. Próbując za wszelką cenę uniknąć wydalenia do Rosji, Trocki trafił do Hiszpanii i stamtąd do Nowego Jorku (w styczniu 1917). Po wybuchu rewolucji lutowej wrócił do Rosji, z krótkim przystankiem w obozie dla jeńców wojennych w Amherst w Kanadzie.

W Piotrogrodzie Trocki natychmiast podjął intensywną działalność polityczną, ostro krytykując kolejne rządy i występując w obronie Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Należał wówczas do tzw. frakcji międzydzielnicowców (ros. miezrajoncy), odrębnej od frakcji bolszewickiej i mienszewickiej SDPRR. Po rozruchach lipcowych 23 lipca trafił do więzienia ze sfabrykowanymi[2] zarzutami o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Więzienie opuścił 4 września. Przystąpił do bolszewików we wrześniu 1917 r., by od razu znaleźć się w Komitecie Centralnym SDPRR(b). W miesiącach poprzedzających Rewolucję Październikową Trocki był jednym z jej "kół napędowych" - zręcznym mówcą, bardzo popularnym wśród robotników i żołnierzy, a także organizatorem politycznym o rosnących wpływach.

23 września został wybrany na przewodniczącego Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W październiku odegrał kluczową rolę w przygotowaniu i przeprowadzeniu zbrojnego przewrotu, jako przewodniczący Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego[3] i w zakresie polityczno-agitacyjnym (w decydującym okresie przemawiał na wielu wiecach i zebraniach). Był wówczas jednym z kilku czołowych przywódców bolszewickich[4].

Po rewolucji październikowej, jako ludowy komisarz spraw zagranicznych, negocjował brzeski traktat pokojowy, a następnie był komisarzem spraw wojskowych i morskich i głównym organizatorem Armii Czerwonej. 4 września 1918 jako komisarz wojny i marynarki wojennej stanął na czele Rady Wojennej RFSRR[5].

Po śmierci Lenina (1924) pozostawał w ostrym konflikcie ze Stalinem spowodowanym walką o sukcesję po Leninie i walką z rozrastającą się w ZSRR biurokracją. Dostrzegał degenerację ideową, do jakiej dochodziło w partii bolszewickiej, upadek wewnątrzpartyjnej dyskusji i rosnącą rozbieżność między ideałami socjalistycznymi a dążeniami wielu nowo wstępujących członków. W licznych artykułach prasowych i książce Platforma Lewicowej Opozycji domagał się walki z tymi problemami, których uosobieniem dla niego był Józef Stalin. Wokół haseł Trockiego uformowała się nieformalna frakcja w WKP(b) określana jako Lewicowa Opozycja. Poniósł jednak klęskę. W 1925 musiał odejść z komisariatu wojny, (zastąpiony na krótko przez Michaiła Frunzego, a po jego śmierci[6] przez stalinowca Klimenta Woroszyłowa), w 1926 usunięto go z Biura Politycznego, a w listopadzie 1927, po próbie zorganizowania bloku wraz Zinowjewem i Kamieniewem i demonstracjach zwolenników w dniu 7 listopada 1927, został usunięty z WKP(b). Kilka miesięcy później znalazł się na wygnaniu w Ałma-Acie. Jego zwolennicy i sprzymierzeńcy zostali wydaleni z WKP(b) i poddani przez OGPU policyjnym prześladowaniom[7].

W styczniu 1929 został deportowany z ZSRR na podstawie uchwały Biura Politycznego WKP(b)[8], za "działalność kontrrewolucyjną"[9], a w 1932 pozbawiony obywatelstwa ZSRR. Przebywał na emigracji w Turcji, która jako jedyna zgodziła się go przyjąć (na wyspie Prinkipo (Büyükada)[10]), a następnie w Norwegii[11], Francji i Meksyku. Z zagranicy toczył walkę ze Stalinem. Stworzył Biuletyn Opozycji jako stałe wydawnictwo periodyczne relacjonujące i komentujące wydarzenia w ZSRR. Krytykował dyktaturę Stalina jako zdradę ideałów rewolucji i wynaturzenie istoty państwa radzieckiego. Komentował również bieżące wydarzenia w polityce międzynarodowej, analizując m.in. przebieg rewolucji hiszpańskiej, rozwój faszyzmu, narodowego socjalizmu i upadek demokracji w Europie Środkowej.

Przez cały okres emigracyjny był tropiony przez radzieckich tajnych agentów, którzy starali się śledzić każdy jego krok i donosić o nim Stalinowi. Już po jego wyjeździe z ZSRR i okresie pobytu w Turcji śledzili go agenci NKWD pochodzenia litewskiego znani w USA (w której do 1961 byli radzieckimi szpiegami) jako Jack i Robert Soble, Trocki podejrzewając spisek zerwał z nimi kontakt w 1932 roku. Trocki nie zdawał sobie sprawy, ilu z jego sekretarzy, pomocników itp. miało związki z NKWD. Co najmniej trzykrotnie radzieckie służby bezpieczeństwa usiłowały pozbawić go życia - pozorując pożar jego willi na wyspie Prinkipo (Büyükada), a następnie domu pod Paryżem oraz organizując zmasowany atak z użyciem broni maszynowej na jego dom w Meksyku w kwietniu 1940.

14 lutego 1938 w niejasnych okolicznościach w szpitalu w Paryżu zmarł syn Trockiego - Lew Siedow, prawdopodobnie skrytobójczo zamordowany przez agenta INO NKWD. W podobny sposób zginęła właściwie cała rodzina Trockiego, oprócz jego drugiej żony Natalii Siedowej i wnuka.

W 1938 utworzył IV Międzynarodówkę.

20 sierpnia 1940 został zamordowany na rozkaz Stalina w miejscu swego zamieszkania - w willi w Coyoacán (w mieście Meksyk) przez agenta NKWD Ramóna Mercadera. Mercader uderzył z zaskoczenia czekanem w tył głowy Trockiego, który pracował wówczas przy biurku nad biografią Stalina[12]. Zamachowca aresztowano. Trocki, ciężko ranny w głowę, zmarł w szpitalu 26 godzin po zamachu. Jego pogrzeb w Meksyku zgromadził 300 tysięcy osób. Zamachowiec został skazany na karę 20 lat pozbawienia wolności. Rezydencję Trockiego przekształcono w muzeum.

Trocki nie został nigdy oficjalnie zrehabilitowany w ZSRR, jak wielu innych działaczy zamordowanych z rozkazu Stalina. Niemniej w latach 80. wydano pamiątkowy znaczek z jego postacią, a w 1987 zniesiono zakaz publikacji i posiadania jego książek.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz