Parmenides

Parmenides z Elei– filozof grecki. Nie można stwierdzić jednoznacznie daty i śmierci filozofa. Z tego co przekazuje nam tradycja można założyć, że żył w połowie VI w. a zmarł koło połowy wieku V przed Chrystusem. Żył i działał w Elei. Tam też założył szkołę filozoficzną (szkoła elejska), która wywarła wielki wpływ na całą myśl grecką. Diogenes Laertios informuje, że słuchał wykładów Ksenofanesa, lecz nie Ksenofanes tylko pitagorejczyk Ameinias zainteresował Parmenidesa filozofią. Zajmował się także polityką: źródła podają, że mieszkańcom ułożył dobre prawa. Napisał dzieło filozoficzne o stereotypowym tytule „O naturze”. Z tego poematu zachował się w całości prolog, prawie cała pierwsza cześć i niewiele fragmentów części drugiej. Powszechnie widziano w Parmenidesie przeciwnika Heraklita z Efezu, a filozofia jego miała być wyraźną polemiką anty-heraklitejską. Jedak nowsze badania mogą odmienić to zapatrywanie się na Parmenidesa jako przeciwnika Heraklita. Filozof z Elei zajmował się głównie ontologią i epistemologią.

Poglądy ontologiczne – Teoria Bytu.
Punktem wyjścia rozważań Parmenidesa o bycie była teza: „Należy to powiedzieć i pomyśleć, że tylko to, co jest, istnieje: może bowiem istnieć; a to, co nie jest – nie może.” U Parmenidesa teza ta jest tautologią. Dziś nazywaną ontologiczną zasadą tożsamości. Dzięki temu prostemu twierdzeniu filozof określił wszystkie właściwości bytu. Parmenidowski byt nie posiada ani początku ani końca, czyli jest wieczny; jest ciągły, nieruchomy, niepodzielny. Jest stały i jest jeden, o kształcie kulistym. Parmenidesa rozważania ontologiczne były czysto rozumowe, to mu przypisuje się - jako pierwszemu – wprowadzenie metody dedukcyjnej do filozofii.

Poglądy epistemologiczne.
Rozważania epistemologiczne filozofia dotyczą tzw. trzech dróg badań.
„To też musisz poznać wszystko; i niewzruszone serce prawdy zaokrąglonej i śmiertelnych mniemania, w których nie mam godnej zaufania prawdy; pomimo to i te rzeczy poznasz, jak przy wszechstronnym badaniu należy zapatrywać się na owe pozory”.
Istnieją zatem trzy drogi: droga uniwersalnej prawdy, droga fałszywych mniemań, i droga mniemania możliwego do przyjęcia. Pierwszą z nich uznał za bezwzględnie prawdziwą; drugą wręcz przeciwnie za absolutnie fałszywą, trzecia droga była prawdopodobną – możliwą do przyjęcia.
Poglądy ontologiczne i epistemologiczne u Parmenidesa tworzą całość. Tautologiczne twierdzenie które podałem przy opisaniu poglądów dotyczących teorii bytu, jest wielką paremenidejską zasadą – zasadą prawdy. Byt został z afirmowany, a nie-byt zanegowany i to jest drogą prawdy. Odwrotny kierunek nie istnieje. Bytu nie można zanegować lub przeprowadzić afirmacje nie-bytu. Droga fałszywa prowadzi poprzez zmysły. Empiryczne poznawanie rzeczywistości jest zabronione przez Parmenidesa. Zmysły poświadczają ruch, stawanie się, ginięcie i rodzenie się, czyli istnienie i nieistnienie, byt i nie-byt równocześnie. A fałsz polega właśnie na dopuszczeniu nie-bytu obok bytu oraz na uznaniu możliwości przechodzenia z jednego w drugi, i na odwrót.
Parmenides dał filozofii: teorię jedności i niepodzielności bytu, pogląd na nierozerwalność bytu i myśli i metodę dedukcyjną. Jednak nie docenił metody empirycznej, i wprowadził do swojej teorii pewną niekonsekwencje w postaci dualizmu.
Literatura:
1. Copleston F., Historia Filozofii, Tom 1, Warszawa 1998;
2. Heinrich W., Zarys Historji Filozofji, Tom 1, Kraków 1925;
3. Laertios D., Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1982;
4. Reale G., Historia Filozofii Starożytnej, Tom 1, Lublin 2005;
5. Tatarkiewicz W., Historia Filozofii, Tom 1, Warszawa 1993.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz