Ptolemeusz I Soter
Ptolemeusz I Soter - (ur. 367 r. p.n.e., zm. 283 r. p.n.e.) macedoński wódz, bliski przyjaciel Aleksandra Wielkiego, jeden z diadochów, władca Egiptu i założyciel dynastii Ptolemeuszy.
Żył 84 lat
Pochodzący z arystokratycznego rodu Ptolemeusz był od dzieciństwa przyjacielem Aleksandra, możliwe nawet, że razem z nim uczył się u Arystotelesa. Brał udział we wszystkich kampaniach króla i zawsze przebywał w jego najblizszym otoczeniu. Na prośbę Aleksandra poślubił perską księżniczkę, ale później jego żoną i królową w Egipcie została słynna hetera Tais (ta, która miała namówić Aleksandra do spalenia Persepolis).
Po śmierci Aleksandra w 323 r. p.n.e. został satrapą Egiptu. Wkrótce opanował też Cyrenajkę, nie uzgadnaijąc tego posunięcia z teoretycznie mającym władzę zwierzchnią regentem Perdykkasem. Ptolemeusz postanowił wykorzystać macedoński zwyczaj, wedle którego następca tronu zostawał władcą, kiedy pogrzebał swego poprzednika. Dlatego za pomocą wielu intryg i przy wielkim nakładzie sił i środków sprowadził do Egiptu ciało Aleksandra i tymczasowo pochował je w Memfis (następnie spoczęło w Aleksandrii). Wrogość między nim i Perdykkasem narastała. Ptolemeusz w końcu otwarcie wstąpił do wymierzonego w regenta sojuszu i wybuchła wojna.
W 321 r. p.n.e. Perdykkas wyruszył przeciw Ptolemeuszowi. Poniósł jednak porażkę, nie mogąc sforsować Nilu i tracąc wielu żołnierzy podczas starć z wojskami Ptolemeusza broniącymi przepraw. Kiedy Perdykkas został zgładzony przez swoich oficerów, zaproponowano regencję właśnie władcy Egiptu, ten jednak odmówił. Jego głównym celem było zabezpieczenie Egiptu, najważniejszej części jego państwa. Oczywiście dążył też do powiększenia swojego imperium, walcząc w koalicji przeciwko Antygonowi Jednookiemu. Ptolemeusz podporządkował Cypr oraz przez pewien czas okupował Syrię. W 312 r. p.n.e. udzielił schronienia pozbawionemu władzy satrapie Babilonii Seleukosowi. Pokonał pod Gazą Demetriusza, syna Antygona i po raz kolejny opanował Syrię. Wkrótce jednak ją stracił, gdy jeden z jego wodzów został pobity przez Demetriusza. Zawarto pokój, który trwał jedynie do 309 r. p.n.e. Wtedy Ptolemeusz poprowadził operację swej floty, odbierając Antygonowi wybrzeża Licji , a następnie atakując Grecję i zajmując m.in. Korynt. W 306 r. p.n.e. brat Ptolemeusza został pokonany przez Demetriusza w bitwie morskiej pod Salaminą. Władca Egiptu utracił Cypr, jednak inwazja na jago posiadłości nad Nilem nie przyniosła Antygonowi zwycięstwa. Ptolemeusz wysłał też pomoc dla oblężonego przez Demetriusza Rodos. Obrońcy zwyciężyli i nazwali Ptolemeusza Soter - Zbawca.
W 305 r. p.n.e. Ptolemeusz koronował się na króla i stał się w pełni niezależnym władcą Egiptu. Zasłynął założeniem Biblioteki Aleksandryjskiej (na początku III w. p.n.e., dokładna data nieznana). Prawdopodobnie już jako król napisał historię kampanii Aleksandra Wielkiego, która nie przetrwała do dziś. Była podobno wiarygodna i obiektywna, choć Ptolemeusz nieco wyolbrzymiał własne dokonania.
W kolejnej wojnie z Antygonem (302 r. p.n.e.) Ptolemeusz po raz kolejny okupował Syrię, ale wkrótce się wycofał z bliżej nieznanych powodów. Po zwycięstwie nad Antygonem pod Ipsos, przywódcy koalicji przyznali Syrię Seleukosowi, uznając, że Ptolemeusz zdradził, wycofując nagle swe wojska. Spór o Syrię miał być przyczyną przyszłych wojen Ptolemeuszy z Seleukidami. Władca Egiptu od tej pory mało angażował się w konflikty diadochów. Utracił co prawda zdobycze w Grecji, ale odbił Cypr.
Ptolemeusz abdykował w 285 r. p.n.e. na rzecz swojego młodszego syna Ptolemeusza Filadelfosa. Zmarł dwa lata później. Założona przez niego dynastia panowała do 30 r. p.n.e., kiedy Egipt stał się rzymską prowincją.
Brak komentarzy | Dodaj komentarz |