Terencjusz

Publius Terentius Afer, 199-159 r. p.n.e. - drugi najwybitniejszy, po Plaucie, komediopisarz rzymski. Sam Rzymianinem nie był, najprawdopodobniej kartagińskim (choć są też koncepcje, że numidyjskim, na pewno afrykańskim, stąd jego agnomen ?Afer" - Afrykańczyk) wyzwoleńcem, mancypowanym przez kogoś z rodu Terencjuszy (stąd przyjął swe imię rodowe).

Był raczej twórcą sztuk dla obywateli o wysublimowanych potrzebach przeżyć artystycznych, z wykorzystaniem pełni bogactwa języka, mistrzostwem kompozycji i stylu. Pewne jest to, że publiczność (warto zapamiętać iż nieliczna) pochodziła głównie z wyżyn społecznych, była więc wyedukowana, a w sztukach Terencjusza szukała nie tylko prostego humoru i rozrywki, ale także pewnych głębszych treści, zmuszających do refleksji.
Pewnym novum, które wprowadził Terencjusz do rzymskiej komedii, i które było tylko jemu charakterystyczne, była zmiana roli prologu, który już nie tyle wprowadzał widza w treść i akcję wystawianej sztuki, ile był zwięzłą repliką na zarzuty stawiane autorowi, polemiką z krytykami twórczości Afrykańczyka.

Około roku 166 p.n.e. znalazł sobie Terencjusz osobę, która sztuki jego by wystawiała. Osobą tą był aktor komediowy i właściciel własnej grupy teatralnej, Ambiwiusz Turpion, który do roku 168 p.n.e. wystawiał tylko i wyłącznie Cecyliusza, innego znanego komediopisarza rzymskiego. Gdy jednak ten przestał już pisać, Ambiwiusz odkrył innego producenta komedii, którym stał się właśnie Terencjusz, młody, utalentowany i, co najważniejsze, protegowany przez nobilów ?pisarz". Pierwszą sztukę Terencjusza, którą wystawił Turpion, była przerobiona grecka ?Andria", z tytułem rzymskim ?Hecyra". Nie odniosła jednak ona spodziewanego sukcesu, tak jak następna wystawiona sztuka ?Heauton timoroumenos". Dopiero rok 161 stał się przełomem w twórczości Publiusza Terencjusza, kiedy Ambiwiusz wystawił najpierw ?Eunucha", potem ?Phormio" a w roku 160 ?Adelphoe" i ponownie, po raz trzeci z resztą już, ?Hecyrę". O sukcesie tych sztuk zdecydowało, że w odróżnieniu do ?Hecyry", każda z tych sztuk była ?fabula ex magna parte motoria" (?sztuka w większej części dynamiczna" a nie jak poprzednie ?statoria" - statyczna)

Dorobek Terencjusza jest dość skromny - wynosi on sześć utworów wystawionych i zachowanych. Zmarł bowiem młodo w roku 159, w niewyjaśnionych okolicznościach, podczas podróży do Grecji, gdzie miał zdobyć materiał do swych następnych sztuk, które planował w niedługim czasie napisać.
Za życia Terencjusz nie zdobył tak wielkiego uznania jak inni jego oponenci, np. Plaut czy Cecyliusz. Później jedynie Cezar zachwycał się kunsztem dramatopisarza, nazywając go mimo wszystko ?dimitatus Menander" (połowicznym Menandrem i zarzucając pisarzowi, że brakowało mu, porównując go do innych komediopisarzy, tak zwanej ?vis comica" - siły komicznej").

Sztuki Terencjusza (zaliczane do tzw. ?fabula palliata" - czerpiącej w dużym stopniu ze średniej komedii greckiej)

1. Dziewczyna z Andros (Andria)
2. Teściowa (Hecyra)
3. Sam siebie karzący (Heauton timoroumenos)
4. Eunuch (Eunuchus)
5. Formion (Phormio)
6. Bracia (Adelphoe)

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz