Król Midas

Frygią władał niegdyś król Midas, syn bogini Kybele. Nie był on złym człowiekiem, ale ponad wszystko kochał złoto i słynął z chciwości oraz pragnienia powiększenia swojego majątku.

"Midas i Bachus", obraz Nicolasa Poussina.

Pewnego dnia służący powiedzieli królowi, że znaleźli jakiegoś pijanego starego grubasa śpiącego w jego ogrodach. Midas kazał go przyprowadzić i zobaczył, że ta pocieszna postać to nie pierwszy lepszy miłośnik trunków, ale sam Sylen, jeden z członków orszaku boga wina i zabawy, Dionizosa. Władca przyjął go z honorami i gościł w swym pałacu, podejmując ucztami, a wesoły bożek odwdzięczał się gospodarzowi niezwykłymi opowieściami. Po paru dniach do Frygii zawitał Dionizos, szukając swego kompana. Gdy zobaczył, jak dobrze Midas potraktował Sylena, obiecał, że w nagrodę spełni dowolne życzenie króla.. Łasy na złoto monarcha chciał oczywiście wzbogacić się, więc poprosił, aby wszystko, czego dotknie zamieniało się w cenny kruszec. Bóg spełnił jego żądanie, a uradowany Midas pobiegł korzystać z tego daru.

Król zamieniał w złoto drzewa, kwiaty i kamienie w ogrodzie, następnie ściany i podłogę w pałacu. Wreszcie zasiadł do wieczerzy, rozmyślając o niezmierzonym bogactwie, jakie będzie teraz posiadał. Nagle, gdy podnosił jedzenie do ust, zamieniło się ono w bryłę drogocennego metalu. Król nie był w stanie nic zjeść - jego dotyk zamieniał w złoto dosłownie wszystko. Nawet wino zastygało w złocisty strumień. Dar okazał się być jednocześnie przekleństwem.

Nieszczęsny monarcha cierpiał głód i pragnienie. Otaczało go coraz więcej złota, ale co z tego! Midas szalał z rozpaczy, nie wiedząc, co zrobić. W końcu pewnego dnia pobiegł do świątyni Dionizosa i zaczął błagać go o uwolnienie od ?złotego dotyku". Bóg powiedział, królowi że to kara za chciwość, ale tym razem mu przebaczy. Kazał mu wykąpać się w rzece Paktolos. Gdy Midas to zrobił, został uwolniony od uciążliwej zdolności, a rzeka stała się od tej pory pełna złotego piasku. Uratowany od głodowej śmierci wśród złota władca powrócił szczęśliwy do swego pałacu.

Ilustracja z XIX wieku ukazująca wersję mitu o królu Midasie, który dotknąwszy swojej córki zamienia ją w złotą statuę.

Nie był to jednak koniec pechowych kontaktów króla z bogami. Któregoś razu Midas usłyszał jak Pan gra na wynalezionym przez siebie flecie o wielu piszczałkach (instrument ten nazywa się "fletnią Pana"). Oczarowany piękną melodią władca stwierdził, że sam Apollo nie zagrałby lepiej na swej lirze. Drażliwy bóg sztuki przybył więc zmierzyć się z kozionogim bożkiem, a Midasa uczynił sędzią. Król przysłuchiwał się ich grze, po czym oznajmił werdykt. Zwyciężył Pan! Dźwięki jego prostego instrumentu podobały się władcy Frygii bardziej niż wyszukana muzyka Apollona. Bóg zaakceptował wynik, choć był dla niego zniewagą. Odchodząc jednak powiedział Midasowi, że otrzyma on uszy odpowiednie dla jego muzycznych gustów.

Kiedy król obudził się następnego ranka, z przerażeniem zorientował się, że wyrosły mu długie, kosmate ośle uszy! Biedny monarcha zaczął nosić czapkę i nigdy jej nie zdejmował, co budziło wielkie zdumienie poddanych. W końcu musiał jednak ostrzyc włosy. Gdy sprowadzono fryzjera, Midas kazał mu przysiąc, że nie zdradzi nikomu tego, co zobaczy, po czym zdjął czapkę. Fryzjer ostrzygł króla i odszedł, nie mógł jednak zapomnieć widoku oślich uszu. Starał się dotrzymać przysięgi, ale nie mógł znieść ciężaru tajemnicy. W końcu poszedł na łąkę, wykopał głęboki dół, włożył tam głowę i krzyknął: ?Król Midas ma ośle uszy!". Jego głos poruszył jednak trzciny, a te swym drżeniem przekazały dźwięk wiatrowi, który po całej okolicy rozniósł wieść o oślich uszach.

Niebawem wszyscy mieszkańcy Frygii znali sekret swego władcy. Rozwścieczony Midas chciał najpierw stracić fryzjera, w końcu jednak dał mu spokój i zamknął się w pałacu, zrezygnowany i upokorzony. Wtedy Apollo oświadczył, że król poniósł już dostatecznie dużą karę i przywrócił mu normalny wygląd. Resztę życia niefortunny władca spędził w spokoju, bardzo uważając, by nie urazić któregoś z bogów.

Wersje mitu

Mit o Midasie można zaliczyć do tych najbardziej znanych, stąd też miał bardzo wiele wersji. Powyżej podałem tą najbardziej popularną. Pozostałe różnią się w wielu szczegółach, np. w niektórych opowieściach Midas otrzymuje dar za co innego, czy też przypadkowo zamienia w złotą statuę swoją córkę, ale później bogowie ją wskrzeszają. Co do drugiej, mniej znanej części historii, również występują liczne rozbieżności. Według niektórych wersji Midas był tak zajęty liczeniem pieniędzy, że nie chciał słuchać muzyki Apollona, za co ten ukarał go oślimi uszami. Historię króla Frygii czasem łączy się też z innym mitem - o Apollonie i Marsjaszu. Midasowi przypisuje się sędziowanie w ich rywalizacji (pokonany Marsjasz został obdarty ze skóry, a Midasowi, jedynemu, który głosował na korzyść satyra, wyrosły ośle uszy).

Mit i rzeczywistość

W wielu greckich mitach tkwi ziarno prawdy. Czy w opowieści o Midasie również można znaleźć elementy historyczne? We Frygii rzeczywiście panowało kilku władców o imieniu Midas, nie wiadomo jednak, o którym miałaby opowiadać legenda. Możliwe też, że mit odzwierciedla konflikt, jaki miał miejsce we Frygii między wyznawcami Kybele (Midas miał być jej synem), a greckich bogów - Apollona i Dionizosa. Można też zaliczyć go do mitów etiologicznych, czyli mających wyjaśniać pewne rzeczy. Rzeka Paktolos faktycznie była złotonośna, a według legendy uczyniła ją taką kąpiel Midasa.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz

Strona nie została odnaleziona!

Niestety szukana przez Ciebie strona nie została odnaleziona, czyli wystąpił znienawidzony przez wszystkich błąd 404. Istnieją dwa wytłumaczenia; możliwe, iż szukana strona została usunięta lub przesunięta, albo po prostu źle wpisałeś/aś adres URL. Ale niestety istnieje też ryzyko, iż to my coś 'sknociliśmy' (oby nie!) w kodzie strony i zakradł się tzw. "bug", czyli po polsku robal. Koniecznie daj nam o tym znać; skopiuj link z paska przeglądarki i wyślij go na adres: naczelny[malpa]histurion.pl    Wspólnie oczyśćmy histuriona ze wszelkich błędów/robaków!