W XII-XIII wieku Polska, tak jak większość państw europejskich przeżywała okres rozbicia dzielnicowego. W tym czasie uaktywniły się plemiona pruskie, które zaczęły najeżdżać ziemie Mazowsza. Choć książęta piastowscy zorganizowali kilka wypraw przeciw Prusom, nie byli w stanie ich pokonać. Za każdą "krucjatę północną", nie zapominajmy, że był to czas wypraw krzyżowych, Prusowie organizowali wyprawę odwetową, pustoszącą kolejny raz Mazowsze i Kujawy. Nie widząc innego wyjścia, książę mazowiecki, Konrad, wpadł na pomysł . . .

W XVI-XVII wieku ziemie Rzeczypospolitej były jedynym miejscem, gdzie nie toczono walk religijnych, a miejsce zaciśniętej pięści, zastąpił braterski uścisk dłoni różnowierców. Polską wolność słowa i wyznania powszechnie podziawiali prześladowani, a nienawidzili prześladujący. Przez blisko dwa wieki Rzeczpospolita stała się "gospodą wygnańców", jak mówili pierwsi, i "azylem heretyków" jak mówili drudzy. Gdy w Paryżu mordowano protestanckich hugenotów, w Toruniu odbywały się msze katolików i protestantów w kościele świętego . . .