Menander

Menandros (ok. 342-291 p.n.e.) to poeta ateński, najwybitniejszy przedstawiciel nowej komedii attyckiej. Pochodził z dobrej rodziny ateńskiej, był uczniem Teofrasta, równieśnikiem Epikura. Prowadził życie światowca. Przyjaźnił się z promacedońskim rządcą Aten, Demetriuszem z Faleronu. Zginął tragicznie w czasie kąpieli w Pireusie. Zasłynął jako autor ok. 100 komedii, jednak do XX w. znany był jedynie ze streszczeń i omówień twórczości. Pod koniec XIX w. odnaleziono egipski papirus zawierający duże fragmenty 5 sztuk ("Sąd rozjemczy", "Dziewczyna z obciętym warkoczem", "Heros", "Samijka"), a w 1958 r. - kolejny papirus zawierający tekst prawie całej komedii "Odludek".

Menander w swej twórczości zajmował się tematyką obyczajową. Wyposażał swoich (nawet drugorzędnych) bohaterów w odrębne cechy psychiczne, stając się ojcem komedii charakterów. Jego postacie są żywe, to niemal portrety poszczególnych ludzi, a nie przedstawiciele charakterów. Ich cechy osobiste warunkują ich postępowanie, a jednocześnie także tok akcji. Poeta traktował swoje postacie najczęściej z sympatią i pobłażaniem. Nawet ci, którzy mieli zadatki na czarne charaktery, po dostaniu cięg od losu mają czas, aby się poprawić. Nie fabuły komedii, choć pomysłowe, ale precyzja w budowaniu akcji i szybki jej tok stanowią najważniejsze elementy twórczości Meandra. Sztuki te pisane były językiem gładkim, jasnym, takim, jakim mówili ówcześni ludzie wykształceni, jednak nie wolną od neologizmów, co przyczyniło się do późniejszego odsunięcia tych tekstów przez attycystów - purystów językowych. Komedia Menandra doprowadziła do szczytowego rozwoju to, co miało się utrwalić jako stały element twórczości komediowej: wątek miłosny, środowisko rodzinne, świetne charaktery i refleksję moralną. Komedia ta mogła być uważana za szkołę kultury życia codziennego i humanizmu. Manandra nie doceniano za życia, ale był za to chętnie wystawiany i naśladowany przez potomnych. Pisał dialektem attyckim z elementami dialektu wspólnego "koine" i za to został usunięty w II w. n.e. z programów szkolnych, gdy preferowano dawny (a już martwy) język wzorowany na Arystofanesie. Powiedzenia Menandra: "Błądzić jest rzeczą ludzką", "Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce" przetrwały do naszych czasów w wersjach łacińskich, które upowszechnił Terencjusz. Z komedii Menandra pochodzą też słowa Cezara "Alea iacta est" - "Kości zostały rzucone".


"Odludek" to komedia charakteru, w której bohaterem jest chłop attycki, Knemon. Znienawidził on ludzi i zamieszkał jedynie z córką i starą niewolnicą u podnóża Parnasu, w pobliżu sanktuarium Pana i Nimf. W młodej pannie zakochał się ateński panicz, ale Knemon nie pozwala nikomu się zbliżać do siebie i swoich najbliższych. Dopiero nieszczęśliwy wypadek i pomoc Ateńczyka oraz odtrąconego kuzyna pozwala odludkowi inaczej spojrzeć na ludzi. Komedia kończy się dwoma weselami, bo żeni się młody Ateńczyk z córką Knemona i jego przyjaciel, a kuzyn odludka, z siostrą Ateńczyka. Finałem komedii jest balet-błazenada niewolników, którzy obrywali niegdyś cęgi od Knemona, a teraz mogą go bezkarnie wykpić.

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz