Matura 17. Rozbicie dzielnicowe w Polsce

Wstępny opis

Temat wymaga znajomości podziału ziem polskich w 1138 roku, kolejnych seniorów, przyczyn i skutków decentralizacji państwa; przy pomocy mapy ziem polskich orientacji w utraconych ziemiach oraz w rozwoju państwa zakonnego, trzeba też wiedzieć na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim ora znać podział mieszczaństwa.

Opis wymaganych pojęć

Mapa Polski w czasach rozbicia dzielnicowego

W 1138 roku I seniorem został Władysław II Wygnaniec¹ -otrzymał on oprócz ziemi senioralnej -Śląsk i ziemię lubuską; Bolesław IV Kędzierzawy¹ dostał Mazowsze i Kujawy; Mieszko III Stary¹ -zachodnią Wielkopolskę a Henryk -ziemię sandomierską. Kazimierz II Sprawiedliwy¹ urodził się jako pogrobowiec i mieszkał z matka w Łęczycy. Doszło do konfliktu juniorów z seniorem dążącym do jedynowładztwa, zakończonego wygnaniem Władysława do Niemiec i przejęciem władzy - jako II seniora w 1146 roku przez Bolesława IV. Pod pretekstem pomocy Władysławowi cesarz Fryderyk Barbarossa najechał Polskę w 1157 roku - pokonani juniorzy złożyli mu hołd w Krzyszkowie za cenę trybutu i powrotu synów Władysława na dziedziczny Śląsk -Bolesław utrzymał się u władzy. Po śmierci w 1166 roku Henryka sandomierskiego jego ziemię przejął Kazimierz II. Po zgonie Bolesława IV zgodnie z zasadą senioratu III seniorem został Mieszko III. Jednak w 1177 roku doszło do buntu możnych małopolskich, którzy IV seniorem obwołali Kazimierza II, łamiąc zasadę senioratu. Po śmierci Kazimierza ostatnim - V seniorem został jego syn Leszek Biały. Narasta proces decentralizacji, sprawcami jego byli juniorzy, możni i hierarchia kościelna - postępowało rozdrobnienie, szczególnie na Śląsku; rozpoczęły się walki wewnętrzne Piastów o ziemie. W 1227 roku² podczas zjazdu w Gąsawie Leszek Biały ginie napadnięty przez Pomorzan - co oznacza koniec władzy senioralnej w Polsce. Podzielone państwo sprzyja zagrożeniom zewnętrznym. Postępowała ekspansja Marchii Brandenburskiej³ . Brandenburczycy uzyskali zwierzchnictwo nad Pomorzem Zachodnim, a w 1250 roku weszli oni w posiadanie ziemi lubuskiej. Rozwijali osadnictwo nad Notecią, tworząc Nową Marchię⁴ , skąd atakowali Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. Wobec nasilających się najazdów Prusów na Mazowsze w 1226 roku książę Konrad I osadza na ziemi chełmińskiej Zakon Krzyżacki⁵ . Krzyżacy dokonują w latach 1231-1278 podboju i chrystianizacji Prus tworząc Państwo Zakonne. Kolejne zagrożenie przyszło z Azji - tam Temudżin zjednoczył Mongołów i przyjął tytuł Czyngis-chana ⁶ . Dysponując liczną armią dokonuje on podboju większości Azji - wkroczył też do Europy, pokonując wojska Rusi w bitwie nad rzeką Kałką w 1223 roku. Po jego śmierci państwo mongolskie podzielili jego potomkowie-podboju Rusi dokonał jego wnuk Batu-chan⁷ , a w 1241 roku najechał on Węgry i Polskę. Doszło do pierwszej bitwy z Mongołami pod Legnicą⁸ - wojska Piastów przegrały, a dowodzący nimi książę Henryk II Pobożny zginął. Kolejne najazdy mongolskie miały miejsce w latach 1259/60 (legenda o przerwanym hejnale i Lajkoniku ⁹ ) i 1287/88. Mongołowie wypustoszyli ziemie polskie porywając ludność w jasyr. Czas rozbicia dzielnicowego to okres rozwoju gospodarczego. Osadnicy z Niemiec przynieśli na ziemie polskie trójpolówkę¹⁰ oraz narzędzia żelazne. Zapamiętaj osadnictwo na prawie niemieckim¹¹ ) na wsi (co zawierała umowa pana z zasadźcą, co to był łan i wolnizna oraz jakie uprawnienia posiadał sołtys) oraz w mieście (lokacja - pierwsze lokowane miasto - Złotoryja). Wytworzyły się wówczas na ziemiach polskich wszystkie cztery stany¹² - mieszczanie podzielili się na patrycjat, pospólstwo i plebs. Rosła rola duchowieństwa - poprzez liczne immunitety, własne sadownictwo, kanoniczne elekcje, obowiązek dziesięciny oraz liczne fundacje książąt i możnych. To także rozwój kultury - pisze wtedy kronikarz Wincenty Kadłubek¹³
, powstaje pieśń "Bogurodzica"¹⁴ i drzwi gnieźnieńskie¹⁵ .

Wymagane daty

1157r.- najazd cesarza Fryderyka Barbarossy na Polskę, pretekstem najazdu były roszczenia do zwierzchnictwa senioralnego Władysława Wygnańca. Cesarz jednak zhołdował jako lennika i zaakceptował Bolesława Kędzierzawego.

1177r.- upadek zasady senioratu w Polsce. Możni Krakowa zbuntowali się przeciw Mieszkowi Staremu, który musiał uciekać do Wielkopolski. Seniorem powołano młodszego od niego Kazimierza Sprawiedliwego wbrew zasadom senioratu.

1226r.- sprowadzenie Zakonu Krzyżackiego do Polski przez Konrada Mazowieckiego. Zakonników osadził na Ziemi Chełmińskiej w celu walki z poganami. Państwo krzyżackie po podboju Prus stało się zagrożeniem dla Polski i Litwy.

1227r.- zjazd w Gąsawie- śmierć Leszka Białego. Kilkudniowy zjazd książąt piastowskich zakończyła krwawa rzeź w wykonaniu Pomorzan Świętopełka. W wyniku zamachu ranny został Henryk Brodaty a śmierć poniósł ostatni władca senioralny Leszek Biały.

1241r.-pierwszy najazd Mongołów na Polskę. Najazd pogan odbił się głębokim echem w kraju i za granicą. Tatarzy wzbudzali wielką trwogę, charakteryzowali się okrucieństwem i przebiegłością. Palili miasta i rabowali majątki. Pod Legnicą stanął naprzeciw nich pełniący nieformalną funkcję princepsa Polski Henryk Pobożny, który poniósł śmierć w bitwie przegranej przez polskie rycerstwo.

Przypisy

1. synowie Krzywoustego - Bolesław Krzywousty w swoim testamencie (1138r.), chcąc uniknąć bratobójczych walk, podzielił kraj pomiędzy swoich synów. Najstarszy Władysław otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze, Mieszko Stary Wielkopolskę, Henryk Sandomierski - Ziemię Sandomierska, Kazimierz Sprawiedliwy, urodzony po śmierci ojca, nie był uwzględniony w testamencie, uzyskał później od swoich braci Małopolskę i Mazowsze. W celu utrzymania jedności państwa, Krzywousty ustanowił zasadę senioratu, najstarszy z jego potomków był księciem princepsem, któremu posłuszni mieli być pozostali książęta, on miał prowadzić politykę zagraniczną. Dzielnica senioralna, Małopolska z Ziemią Sieradzko-Łęczycką, miała być niepodzielna i rotacyjnie obejmowana przez najstarszego Piasta. Również Pomorze Wschodnie było pod zwierzchnością seniora. Najstarszy syn, Władysław zmierzał do jedynowładztwa i opanowania wszystkich dzielnic. Wojna z braćmi skończyła się jego wygnaniem w roku 1146 (stąd przydomek Wygnaniec). Duży udział w klęsce Władysława miała postawa możnych i kościoła, nieprzychylnych umocnieniu jego władzy, zainteresowanych rządami władców dzielnicowych na których mogli mieć większy wpływ.. Kolejnym seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Władysław szukał pomocy w Niemczech, liczył na energicznego Fryderyka I Barbarossę. Ten jednak, gdy najechał Polskę w roku 1157 odebrał hołd lenny i zaakceptował władzę Bolesława Kędzierzawego, pomijając interes Władysława. Po Bolesławie seniorem został w roku 1173 Mieszko Stary, ten jednak, cztery lata później, na skutek buntu możnych został wygnany z Krakowa i powrócił do swojej dzielnicy wielkopolskiej. Łamiąc zasadę senioratu, princepsem obwołano w roku 1177 Kazimierza Sprawiedliwego. Możni Krakowa woleli Kazimierza z uwagi na jego szacunek do praw stanowionych i nadaniom przywilejów (stąd przydomek Sprawiedliwy). Senior władał połową Polski, złączył Mazowsze z Małopolską, które później podzielił pomiędzy swych dwóch synów (Mazowsze Konradowi, Małopolskę Leszkowi). Leszek Biały był ostatnim seniorem piastowskim. Po jego śmierci zasada senioratu zupełnie nie obowiązywała, a dzielnice ulegały jeszcze większemu rozdrobnieniu, będąc łatwym łupem dla państw sąsiednich.

2. synowie Krzywoustego - Bolesław Krzywousty w swoim testamencie (1138r.), chcąc uniknąć bratobójczych walk, podzielił kraj pomiędzy swoich synów. Najstarszy Władysław otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze, Mieszko Stary Wielkopolskę, Henryk Sandomierski - Ziemię Sandomierska, Kazimierz Sprawiedliwy, urodzony po śmierci ojca, nie był uwzględniony w testamencie, uzyskał później od swoich braci Małopolskę i Mazowsze. W celu utrzymania jedności państwa, Krzywousty ustanowił zasadę senioratu, najstarszy z jego potomków był księciem princepsem, któremu posłuszni mieli być pozostali książęta, on miał prowadzić politykę zagraniczną. Dzielnica senioralna, Małopolska z Ziemią Sieradzko-Łęczycką, miała być niepodzielna i rotacyjnie obejmowana przez najstarszego Piasta. Również Pomorze Wschodnie było pod zwierzchnością seniora. Najstarszy syn, Władysław zmierzał do jedynowładztwa i opanowania wszystkich dzielnic. Wojna z braćmi skończyła się jego wygnaniem w roku 1146 (stąd przydomek Wygnaniec). Duży udział w klęsce Władysława miała postawa możnych i kościoła, nieprzychylnych umocnieniu jego władzy, zainteresowanych rządami władców dzielnicowych na których mogli mieć większy wpływ.. Kolejnym seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Władysław szukał pomocy w Niemczech, liczył na energicznego Fryderyka I Barbarossę. Ten jednak, gdy najechał Polskę w roku 1157 odebrał hołd lenny i zaakceptował władzę Bolesława Kędzierzawego, pomijając interes Władysława. Po Bolesławie seniorem został w roku 1173 Mieszko Stary, ten jednak, cztery lata później, na skutek buntu możnych został wygnany z Krakowa i powrócił do swojej dzielnicy wielkopolskiej. Łamiąc zasadę senioratu, princepsem obwołano w roku 1177 Kazimierza Sprawiedliwego. Możni Krakowa woleli Kazimierza z uwagi na jego szacunek do praw stanowionych i nadaniom przywilejów (stąd przydomek Sprawiedliwy). Senior władał połową Polski, złączył Mazowsze z Małopolską, które później podzielił pomiędzy swych dwóch synów (Mazowsze Konradowi, Małopolskę Leszkowi). Leszek Biały był ostatnim seniorem piastowskim. Po jego śmierci zasada senioratu zupełnie nie obowiązywała, a dzielnice ulegały jeszcze większemu rozdrobnieniu, będąc łatwym łupem dla państw sąsiednich.

3. synowie Krzywoustego - Bolesław Krzywousty w swoim testamencie (1138r.), chcąc uniknąć bratobójczych walk, podzielił kraj pomiędzy swoich synów. Najstarszy Władysław otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze, Mieszko Stary Wielkopolskę, Henryk Sandomierski - Ziemię Sandomierska, Kazimierz Sprawiedliwy, urodzony po śmierci ojca, nie był uwzględniony w testamencie, uzyskał później od swoich braci Małopolskę i Mazowsze. W celu utrzymania jedności państwa, Krzywousty ustanowił zasadę senioratu, najstarszy z jego potomków był księciem princepsem, któremu posłuszni mieli być pozostali książęta, on miał prowadzić politykę zagraniczną. Dzielnica senioralna, Małopolska z Ziemią Sieradzko-Łęczycką, miała być niepodzielna i rotacyjnie obejmowana przez najstarszego Piasta. Również Pomorze Wschodnie było pod zwierzchnością seniora. Najstarszy syn, Władysław zmierzał do jedynowładztwa i opanowania wszystkich dzielnic. Wojna z braćmi skończyła się jego wygnaniem w roku 1146 (stąd przydomek Wygnaniec). Duży udział w klęsce Władysława miała postawa możnych i kościoła, nieprzychylnych umocnieniu jego władzy, zainteresowanych rządami władców dzielnicowych na których mogli mieć większy wpływ.. Kolejnym seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Władysław szukał pomocy w Niemczech, liczył na energicznego Fryderyka I Barbarossę. Ten jednak, gdy najechał Polskę w roku 1157 odebrał hołd lenny i zaakceptował władzę Bolesława Kędzierzawego, pomijając interes Władysława. Po Bolesławie seniorem został w roku 1173 Mieszko Stary, ten jednak, cztery lata później, na skutek buntu możnych został wygnany z Krakowa i powrócił do swojej dzielnicy wielkopolskiej. Łamiąc zasadę senioratu, princepsem obwołano w roku 1177 Kazimierza Sprawiedliwego. Możni Krakowa woleli Kazimierza z uwagi na jego szacunek do praw stanowionych i nadaniom przywilejów (stąd przydomek Sprawiedliwy). Senior władał połową Polski, złączył Mazowsze z Małopolską, które później podzielił pomiędzy swych dwóch synów (Mazowsze Konradowi, Małopolskę Leszkowi). Leszek Biały był ostatnim seniorem piastowskim. Po jego śmierci zasada senioratu zupełnie nie obowiązywała, a dzielnice ulegały jeszcze większemu rozdrobnieniu, będąc łatwym łupem dla państw sąsiednich.

4. synowie Krzywoustego - Bolesław Krzywousty w swoim testamencie (1138r.), chcąc uniknąć bratobójczych walk, podzielił kraj pomiędzy swoich synów. Najstarszy Władysław otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze, Mieszko Stary Wielkopolskę, Henryk Sandomierski - Ziemię Sandomierska, Kazimierz Sprawiedliwy, urodzony po śmierci ojca, nie był uwzględniony w testamencie, uzyskał później od swoich braci Małopolskę i Mazowsze. W celu utrzymania jedności państwa, Krzywousty ustanowił zasadę senioratu, najstarszy z jego potomków był księciem princepsem, któremu posłuszni mieli być pozostali książęta, on miał prowadzić politykę zagraniczną. Dzielnica senioralna, Małopolska z Ziemią Sieradzko-Łęczycką, miała być niepodzielna i rotacyjnie obejmowana przez najstarszego Piasta. Również Pomorze Wschodnie było pod zwierzchnością seniora. Najstarszy syn, Władysław zmierzał do jedynowładztwa i opanowania wszystkich dzielnic. Wojna z braćmi skończyła się jego wygnaniem w roku 1146 (stąd przydomek Wygnaniec). Duży udział w klęsce Władysława miała postawa możnych i kościoła, nieprzychylnych umocnieniu jego władzy, zainteresowanych rządami władców dzielnicowych na których mogli mieć większy wpływ.. Kolejnym seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Władysław szukał pomocy w Niemczech, liczył na energicznego Fryderyka I Barbarossę. Ten jednak, gdy najechał Polskę w roku 1157 odebrał hołd lenny i zaakceptował władzę Bolesława Kędzierzawego, pomijając interes Władysława. Po Bolesławie seniorem został w roku 1173 Mieszko Stary, ten jednak, cztery lata później, na skutek buntu możnych został wygnany z Krakowa i powrócił do swojej dzielnicy wielkopolskiej. Łamiąc zasadę senioratu, princepsem obwołano w roku 1177 Kazimierza Sprawiedliwego. Możni Krakowa woleli Kazimierza z uwagi na jego szacunek do praw stanowionych i nadaniom przywilejów (stąd przydomek Sprawiedliwy). Senior władał połową Polski, złączył Mazowsze z Małopolską, które później podzielił pomiędzy swych dwóch synów (Mazowsze Konradowi, Małopolskę Leszkowi). Leszek Biały był ostatnim seniorem piastowskim. Po jego śmierci zasada senioratu zupełnie nie obowiązywała, a dzielnice ulegały jeszcze większemu rozdrobnieniu, będąc łatwym łupem dla państw sąsiednich.

5. zjazd w Gąsawie (1227) - zjazd Piastów w Gąsawie (posiadłość ziemska klasztoru w Trzemesznie) zorganizowano w celu omówienia spraw politycznych (zadaniem seniora były m.in. mediacje pomiędzy skonfliktowanymi Piastami). Prawdopodobnie uzgadniano też wyprawę zbrojną przeciw samozwańczemu władcy Pomorza Świętopełkowi, którego większość źródeł, obok Władysława Odonica uznaje za winowajcę zamachu na Leszka Białego. Po kilkudniowych rozmowach w czasie zjazdu, kiedy to książęta zażywali łaźni, na dwór napadli Pomorzanie kierowani przez Świętopełka, Henryk Brodaty został ranny a Leszek Biały podjął ucieczkę konno, która zakończyła się jego śmiercią. Zginął ostatni władca senioralny dzielnicowej Polski.

6. Marchia Brandenburska - Około roku 1150 Niemcy pod wodzą Albrechta Niedźwiedzia, pokonali Słowian zachodnich - Połabian. Na terenach pomiędzy Łabą a Odrą utworzono agresywne w swej polityce państwo Niemieckie - Marchię Brandenburską ze stolicą w Berlinie. Nowe państwo korzystając z rozbicia dzielnicowego Polski kierowało swoją ekspansję na wschód od Odry.

7. Nowa Marchia - zdobycze terytorialne Marchii Brandenburskiej znajdujące się w granicach Polski przed 1138r. Były to ziemie nad Notecią w północno-zachodniej Wielkopolski i teren Pomorza Zachodniego, skąd Niemcy atakowali Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie.

8. Zakon Krzyżacki - w roku 1226, książę mazowiecki Konrad, sprowadził i osadził zakon krzyżaków na Ziemię Chełmińską w celu wspólnej walki przeciw poganom (Prusom, Litwinom), licząc też na przyszłe zdobycze terytorialne. Zakon powstały w Palestynie próbował założyć swe państwo na Węgrzech, skąd zostali przepędzeni. W Polsce mając podatny grunt złamali opór Prusów powiększając swoje państwo. W roku 1237 zakon krzyżacki połączył się z kawalerami mieczowymi w Inflantach. Krzyżacy stali się zagrożeniem dla Polski i Litwy. Niewątpliwie jednak przyczynili się do rozwoju gospodarczego ziem pruskich poprzez osadnictwo, budowę miast i zamków.

9. Czyngis-chan - tytuł najwyższego chana przyjęty przez Temudżyna, który w roku 1206 zorganizował koczownicze plemiona mongolskie w jedno państwo. Jego bitna armia wkrótce zajęła Chiny, Iran Afganistan, Półwysep Koreański. Zmarł w 1227 roku jego, prawdopodobnie największe imperium w dziejach świata, zostało podzielone pomiędzy synów.

10. Batu-chan - wnuk Czyngis-chana był założycielem Złotej Ordy, państwa tatarskiego na północ od Morza Kaspijskiego i Morza Czarnego. W wyniku jego inwazji na Europę, zajął Ruś Kijowską podporządkowując sobie jej książąt, dokonał wypraw łupieskich na Polskę i Węgry.

11. bitwa pod Legnicą - W roku 1141 wojska księcia śląskiego Henryka Pobożnego stoczyły bitwę z Tatarami łupiącymi południową i środkową Polskę. Był to pierwszy najazd mongolski na ziemie polskie. Mongołowie ze względu na swoją przebiegłość i okrutność byli postrzegani jako bardzo niebezpieczni agresorzy, budzili wszędzie strach i respekt. Zajmowali i niszczyli takie miasta jak Łęczyca, Sieradz, Kraków. Bitwa pod Legnicą skończyła się klęską rycerstwa polskiego, zginął sam Henryk Pobożny. Mongołowie w walce byli niezwykle bitni i przebiegli, Uderzali klinem w pełnym galopie, robili pozorowane odwroty z pola walki, używali sztucznych ogni i gazów trujących. W wyniku przegranej bitwy, Tatarzy spustoszyli Śląsk.

12. legenda o przerwanym hejnale i Lajkoniku - w czasie jednego z XIII wiecznych najazdów tatarskich na ziemie Polskie, Kraków był znów oblegany. Zadaniem strażnika była obserwacja terenu z wieży kościoła Mariackiego i powiadomienie sygnałem z trąbki w razie zagrożenia. Kiedy sygnalista dostrzegł zbliżających się tatarów zaczął grać na instrumencie. Nie uchroniło to miasta przed zagładą, dało jednak czas na przygotowanie się do obrony. Jeden z najeźdźców tatarskich przeszył strzałą gardło sygnalisty w czasie odgrywania hejnału. Na pamiątkę tego wydarzenia odgrywany obecnie hejnał z Wieży Mariackiej urywany jest w trakcie wykonywania. Legenda o Lajkoniku głosi, iż w czasie trzeciego najazdy Tatarów na Kraków (1287r.) kiedy poganie obozowali nad Wisłą, rozgromili ich krakowscy przewoźnicy rzeczni (włóczkowie), którzy dla żartów w przebraniu mongołów wjechali na małych koniach tatarskich do Krakowa. Na pamiątkę tego "wjazdu" i pokonania tatarów, co roku po Bożym Ciele wjeżdża do Krakowa Lajkonik.

13. trójpolówka - nowatorski system uprawy ziemi, przywieziony przez osadników niemieckich na ziemie polskie, polegający na podziale ziemi na trzy części z czego jedna zmieniająca się co roku ugorowała. Pozostałe zamiennie obsiewane były zbożami jarymi i ozimymi.

14. osadnictwo na prawie niemieckim - zapoczątkowane w XIII w. osadnictwo ludności pochodzenia niemieckiego na ziemiach polskich. Zasadźca był organizatorem osadników i stawał się sołtysem przy zakładaniu wsi lub wójtem w przypadku lokacji miasta (pierwsza lokacja miasta na prawie niemieckim to Złotoryja 1211r.). Zawierał on umowę z właścicielem ziemskim, na podstawie której, dostawał więcej niż pozostali osadnicy ziemi, był pośrednikiem pomiędzy panem z osadnikami, zobowiązany był do stawienie się z uzbrojeniem na wypadek wojny. Ziemia była przyznawana w łanach (łan chełmiński ok. 16ha). Na podstawie umowy dzierżawa ziemi przez określoną ilość lat zwolniona była od czynszu (wolnizna). Sołtys zasiadał w ławie sądowej, czerpał z tego tytułu dochód, zbierał podatki część zachowując sobie. Lokacja miast na prawie niemieckim miała swój usystematyzowany wygląd. Centralną część miasta zajmował rynek z ratuszem, siedzibą rajców miasta. Na rynku stały kramy handlowe, wokół rynku zabudowy mieszkalne najbogatszych mieszkańców - patrycjatu. Uliczki miały charakter regularny i zbiegały się ku rynkowi. Handlem i rzemiosłem zajmowało się pospólstwo. Najbiedniejszymi mieszkańcami miasta była wiejska ludność napływowa bez stałego dochodu - plebs.

15. stany społeczne - W średniowiecznej Polsce istniały cztery stany: najbardziej uprzywilejowane rycerstwo (przekształcone później w stan szlachecki), duchowieństwo, chłopstwo (najuboższy stan bez praw) i najpóźniej wykształcony stan mieszczański (jego prawa regulowała umowa lokacyjna miasta)

16. Wincenty Kadłubek - żyjący na przełomie XII i XIII wieku biskup krakowski, ukończył studia nauk wyzwolonych w zachodniej Europie. Jeden z pierwszych historiografów Polski. Autor Kroniki Polskiej spisanej na polecenie Kazimierza Sprawiedliwego i obejmującej dzieje państwa polskiego od prahistorii do początków XIII w. Błogosławiony kościoła katolickiego.

17. Bogurodzica - najstarsza spisana w języku polskim pieść religijna z przełomu XIII, XIV w. Najstarsze zachowane źródło pisane pochodzi z XV w. Melodię pieśni spisali benedyktyni z Sankt Gallen, później trafiła do Polski i do dziś pieśń ta rozbrzmiewa w polskich klasztorach benedyktynów.

18. drzwi gnieźnieńskie - drzwi spiżowe Katedry w Gnieźnie z XII w., unikatowy zabytek sztuki romańskiej. Płaskorzeźba na drzwiach zawiera sceny ludzi i zwierząt. Motywem przewodnim są sceny z życia św. Wojciecha. Autor dzieła nieznany, ze względu na różny stopień kunsztu artystycznego, autorów mogło być kilku.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz