Cywilizacje egejskie

Nie tylko na Wschodzie, lecz i w Europie wyłoniły się pierwsze wysokie cywilizacje Starego Świata. Geneza tych kultur była nieco odmienna, niż w Mezopotamii, Egipcie czy w Dolinie Indusu. Jeszcze w IV tys. p.n.e. obszar egejski był zdystansowany w rozwoju przez społeczności żywiołowo rozwijające się na Półwyspie Iberyjskim, Bałkanach i na Malcie. W Grecji, na Krecie i wyspach Morza Egejskiego żyły dostatnie społeczności rolników i rybaków zamieszkujące obszerne ufortyfikowane osiedla. Znały one użycie miedzi brązu. Pod koniec IV tys. p.n.e. zaczęły zachodzić w ich życiu ważne zmiany, które w efekcie doprowadziły do powstania społeczności miejskich. Ostatnie odkrycia zwracają uwagę na niezależną ewolucję ku pierwszym cywilizacjom Europy.

Cywilizacja minojska

Pozostałości po jednym z przepięknych pałaców w Knossos

Około 3000 lat p.n.e. rolnicy obszaru egejskiego zaczęli uprawiać winną latorośl i oliwkę- typowo śródziemnomorskie monokultury, które wraz z pszenicą weszły w skład charakterystycznego dla tego regionu zespołu roślin uprawnych. Uprawa tych roślin wymagała większego nakładu pracy, sprawnej organizacji i nowych narzędzi (kadzie, tłocznie, nożyce). Wzrosła w tym okresie także aktywność piratów, wobec czego ludzie musieli bronić się przed napadami i skupiać w większych osiedlach. Powstały osady takie jak Wasiliki i Myrtos na Krecie, z rozwiniętym rolnictwem i rzemiosłem. Wzrosła rola handlu pomiędzy poszczególnymi społecznościami. Pojawili się zawodowi kupcy, a osady z wolna przekształciły się w miasta. Już w okresie wczesnominojskim (3000-2000 p.n.e.) zaczęto na Krecie czynić pierwsze próby użycia pisma hieroglificznego. Wtedy też powstały tamtejsze miasta (Knossos, Gurnia, Faistos, Palaikastro). W następnym okresie, średniominojskim (2000-1600 p.n.e.) najbogatsi członkowie społeczeństwa Krety pobudowali okazałe pałace w wielu miastach (Knossos, Faistos, Mallia, Kato Zakro, Gurnia, Chania). Możliwe, że to bogaci kupcy zdobyli władzę polityczną w różnych miastach na wyspie. Wspomniane pałace składają się z wielu pomieszczeń i pięter, są tam zarówno mieszkania jak i warsztaty oraz magazyny. Są one właściwie sprawnymi ośrodkami gospodarczo-administracyjnymi. Ogromne zapasy oliwy, wina i zboża trzymano w wielkich pitosach- naczyniach zasobowych. Rzemieślnicy wytwarzali broń, biżuterię, przedmioty z metalu, ceramikę i tkaniny. Szczególnie rozwinięte było szkutnictwo i żegluga morska. Na wybrzeżu wybudowali Minojczycy dogodne przystanie, nabrzeża i porty dla przybywających statków. Głównym towarem eksportowym Krety były jednak prawdopodobnie płody rolne- zboże, oliwa i wino. Kupcy prowadzili handel z Azją Mniejszą, Grecja kontynentalną, Syrią, Egiptem i Europą. Wszędzie na tych obszarach spotykamy minojskie wyroby rzemieślnicze. Na Krecie archeolodzy znaleźli wiele przedmiotów z Egiptu, Anatolii i Syrii. Statki Minojczyków o doskonałej konstrukcji pływały po całym niemal Morzu Śródziemnym. Na wyspie zbudowano rozległą sieć dróg. Miasta minojskie nie były ufortyfikowane- mieszkańcy liczyli na siłę swej floty zwalczającej piratów na Morzu Egejskim. Rozwinięta była technologia budowy systemów nawadniających. Budowano kanały irygacyjne, pierwsze w dziejach akwedukty, zbiorniki. Jak się wydaje, naczelną pozycję w minojskim społeczeństwie osiągnęli rzemieślnicy, artyści i kupcy. Istniała klasa skrybów służących władcom w gospodarce i administracji. W II tys. p.n.e. skrybowie ci używali dostosowanego do glinianych tabliczek pisma linearnego A, nieodczytanego do dziś, a używanego prawdopodobnie w celach gospodarczych.

W religii dominował kult bogini matki oraz obrzędy związane z kultem byka, sporadycznie składano ofiar z ludzi. Społeczeństwo minojskie wydaje się być bardzo liberalne i nieskrępowane despotyczną wolą władców, tak jak ludy bliskowschodnie. Sztuka minojska osiąga wyżyny artyzmu w realistycznych malowidłach zdobiących pałace. Władcy kreteńscy angażowali się w politykę międzynarodową- około 1600 roku p.n.e. wsparli faraonów egipskich z XVII dynastii (Kamose, Ahmose) w walce z Hyksosami, najeźdźcami, którzy opanowali dużą część Egiptu.

Około 1700 r. p.n.e. wszystkie pałace na Krecie uległy zniszczeniu i pożarom, co może świadczyć o najeździe bądź, co bardziej prawdopodobne o wojnie domowej. W późniejszym czasie odbudowany został tylko pałac w Knossos. Mogło by to świadczyć o wyłonieniu się scentralizowanej władzy i powstaniu jednego państwa obejmującego całą Kretę. W okresie średniominojskim (1600-1360 p.n.e.) Kreta przeżyła okres swej świetności- rozwijał się handel i rzemiosło, statki minojskie królowały na morzu, potęga i bogactwo były niezagrożone. Władza Krety rozciągała się na Cyklady, część Grecji kontynentalnej i Azji Mniejszej. Około roku 1450 p.n.e. nastąpił potężny wybuch wulkanu na Wsypie Santoryn (Thera), który zdewastował wiele miast nadbrzeżnych, zniweczył plony rolników, zniszczył statki i zabił tysiące ludzi. Zniszczeń tych dokonało wezbranie sztormowe po wybuchu, popioły i gazy wulkaniczne. Pałac w Knossos uległ pożarowi. Nastąpiła klęska głodu. Niedługo potem nastąpił najazd Mykeńczyków z Grecji kontynentalnej, którzy opanowali wyspę i sprawowali na niej rządy aż do 1200 roku p.n.e., kiedy to najazd Ludów Morza spowodował zniszczenie zarówno cywilizacji mykeńskiej, jak i pozostałości kreteńskiej kultury. Rdzenna, niegrecka ludność- twórcy minojskiej cywilizacji wywędrowała do zachodniej części wyspy, gdzie żyła aż do średniowiecza pod nazwą Eteokretów.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz

Użytkownik	Heliodora
	Dodano: 2007-08-08 Istnieje teoria, że pałace Krety, takie jak Knossos były "pałacami grobowymi" służącymi pochówkom kultowi zmarłych. Udowadnia to H.G. Wunderlich w swojwj książce (wyd. polskie):Tajemnica Krety.Kraków 2003, Universitas Powołuje się m.in. na analogie z grobowcami etruskimi. Bardzo interesująca lektura! Edytuj

Użytkownik	tekla
	Dodano: 2007-09-30 Ciekawy, bogaty, jasno napisany artykuł. Edytuj

Strona nie została odnaleziona!

Niestety szukana przez Ciebie strona nie została odnaleziona, czyli wystąpił znienawidzony przez wszystkich błąd 404. Istnieją dwa wytłumaczenia; możliwe, iż szukana strona została usunięta lub przesunięta, albo po prostu źle wpisałeś/aś adres URL. Ale niestety istnieje też ryzyko, iż to my coś 'sknociliśmy' (oby nie!) w kodzie strony i zakradł się tzw. "bug", czyli po polsku robal. Koniecznie daj nam o tym znać; skopiuj link z paska przeglądarki i wyślij go na adres: naczelny[malpa]histurion.pl    Wspólnie oczyśćmy histuriona ze wszelkich błędów/robaków!