Matura WOS 8. Zagrożenia dla społeczeństw

Opis wymaganych pojęć

Do najpowszechniejszych patologii społecznych w Polsce zalicza się pijaństwo i alkoholizm. Niepokojącym zjawiskiem patologicznym wśród młodzieży jest narkomania. Na początku zwróć uwagę na rodzaje uzależnień¹ ich katalog jest naprawdę spory. Poznaj uzależnienia od substancji psychoaktywnych² . Zwróć uwagę na profilaktykę w przezwyciężaniu problemów patologii. Do tej profilaktyki należą takie działania jak przepisy ograniczające możliwości reklamowania alkoholu i wyrobów tytoniowych, finansowanie programów , pism czy publikacji antynikotynowych i antyalkoholowych. Zwróć uwagę na ważną rolę jaką w tej profilaktyce odgrywają organizacje społeczne³ (działalność MONAR-u i postać Marka Kotańskiego czy wspólnoty AA). Następnie naucz wymieniać inne uzależnienia (ciekawostka: uzależnienie od solarium to tanoreksja, a od siłowni to bigoreksja). Ucząc się o sektach poznajesz pojęcia: sekta, psychomanipulacja oraz cechy i rodzaje sekt⁴ . Dowiadujesz się o pojęciu i zjawiskach patologii społecznej⁵ poznając jej uwarunkowania i przykłady (np. pojawiające się w ostatnich latach przypadki handlu ludźmi⁶ i prostytucji nieletnich.

Wymagane wizerunki osób

Marek Kotański
społecznik, założyciel ruchu przeciw narkomanii Monar i przeciw bezdomności Markot, inicjator wielu akcji, m.in. Łańcucha Czystych Serc.

Pytania egzaminacyjne

Matura próbna z Operonem - listopad 2012 rok - poziom podstawowy

Zadanie 2. (1 pkt)

W zadaniu 2 rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fałsz (zdanie fałszywe).

Przypisy

1. Rodzaje uzależnień - Uzależnić można się od bardzo wielu rzeczy, często nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Możemy zatem mówić o uzależnieniach: a) fizycznych: alkohol, narkotyki, leki czy papierosy, b) psychicznych tj. praca (pracoholizm), internet, telewizor, hazard, gry komputerowe, telefony komórkowe, zakupy czy jedzenie, c) społecznych np. uzależnienie od grupy rówieśniczej.

2. Substancja psychoaktywna - Substancja psychoaktywna (psychotropowa) to substancja chemiczna oddziałująca na ośrodkowy układ nerwowy przez bezpośredni wpływ na funkcje mózgu. Efektem tego oddziaływania mogą być czasowe zmiany postrzegania, nastroju, zachowania czy świadomości. Substancje psychoaktywne lub środki je zawierające (używki), mogą być używane rekreacyjnie w celu wywołania zmiany świadomości (np. kawa, alkohol, kokaina czy heroina lub środki pochodzenia konopnego). Niektóre środki np. grzyby psylocybinowe są używane w kulcie niektórych religii albo w medycynie np. kannabinoidy do łagodzenia bólu czy leki przeciwdepresyjne w psychiatrii. Niestety używanie wielu z tych substancji w postaci stymulantów czy antydepresantów może doprowadzić do nałogu, uzależnienia lub wyrządzić szkody zdrowotne. Niektóre środki wspomagają leczenie lub łagodzą ból, ale muszą być stosowane pod ścisłym nadzorem lekarskim. Wyróżnia się podział narkotyków na miękkie i twarde. Przyjmuje się że do miękkich należą takie, których używanie w dużo mniejszym stopniu prowadzi do uzależnienia np. marihuana, haszysz czy grzyby psylocybinowe. Zażywanie narkotyków twardych takich jak. kokaina, heroina czy morfina, prowadzi do silnego uzależnienia. Podział ten jest ważny zwłaszcza w krajach gdzie używanie narkotyków miękkich nie jest nielegalne np. w Holandii.

3. Organizacje społeczne - Organizacje społeczne obok działań profilaktycznych prowadzonych przez instytucje państwowe spełniają ważną rolę w przezwyciężaniu problemów patologii. Do takich organizacji należy m.in. zarejestrowane w 1981 roku Stowarzyszenie Młodzieżowy Ruch na rzecz Przeciwdziałania Narkomanii (MONAR), które zostało założone przez Marka Kotańskiego - społecznika, założyciela ruchu Monar przeciw narkomanii i Markot przeciw bezdomności, inicjator wielu akcji m.in. łańcucha Czystych Serc. Monar to obecnie zintegrowany system przeciwdziałania narkomanii i bezdomności oraz niesienia pomocy osobom pozostającym w trudnej sytuacji życiowej - samotnym, chorym na AIDS. Organizacja działa na terenie całej Polski i jest jedną z największych tego rodzaju na świecie. Wśród innych polskich organizacji można wymienić też Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych ,,Powrót z U', czy też skutecznie działające i liczne (1800 zarejestrowanych) Wspólnoty AA (Anonimowych Alkoholików).

4. Sekty - Sekty są organizacjami religijnymi, które krytykują istniejący porządek moralny, mogą być agresywnie nastawione do otoczenia, mogą np. odmawiać płacenia podatków, służby wojskowej, czy uczestnictwa w wyborach lub spełniania obowiązku szkolnego dzieci. Wśród metod charakterystycznych dla sekt można wyliczyć znęcanie się nad członkami grupy, bezprawne zatrzymanie, wykorzystywanie seksualne, żądanie zaangażowania finansowego, zmuszanie do zerwania kontaktów z rodziną czy ograniczanie praw osobistych. Mimo to sektom udaje werbować nowych członków. Dzieje się to za sprawą psychomanipulacji. Psychomanipulacja szeroko rozumiana oznacza manipulację sferą poznawczo-emocjonalną człowieka. Pewne jej formy możemy spotkać np. w reklamie czy polityce i do pewnego stopnia są one akceptowane społecznie. Ale taka manipulacja jak oszustwo, szantaż czy maltretowanie psychiczne nie tylko spotyka się ze społecznym potępieniem, ale również jest zakazana przez prawo. Ta głęboka psychomanipulacja jest zjawiskiem charakteryzującym funkcjonowanie tzw. sekt destrukcyjnych, gdyż łączy w sobie trzy pokrewne zjawiska: manipulację, totalitaryzm, przemoc psychiczną. Osoba wchodząca do sekty spotyka się z dezinformacją co do faktycznych norm panujących w tej grupie, ale też otrzymuje ofertę bezwarunkowej przyjaźni i akceptacji, które później niestety, gdy nowicjusz nie stosuje się do wymagań grupy- zastają wycofane. Uczestnik by odzyskać akceptację grupy powoli i nieświadomie dostosowuje się do wymagań grupy i wchodzi w jej totalitarny system. Dostrzeganym nadużyciom, oszustwom czy ograniczeniom praw nadaje głębszy sens, którym jest np. uratowanie siebie lub rodziny. Takim często nieracjonalnym zachowaniom sprzyja fakt rozluźnienia więzi, a nawet całkowitej izolacji od rodziny, dławienie osobowości, ścisła dyscyplina członka grupy oraz autorytet przywódcy sekty. Sekty są często grupami destrukcyjnymi gdyż stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, posiadając silnie rozbudowaną strukturę władzy, wymagają od swoich członków bezwzględnego posłuszeństwa (z ich działalnością wiążą się tzw. rytualne zabójstwa czy zbiorowe przypadki samobójstw popełnianych przez członków). Sekty możemy podzielić na: -sekty biblijne, czyli posługujące się Biblią, pseudochrześcijańskie, nazywane również grupami apokaliptycznymi ( niektóre z nich podawały już wielokrotnie terminy końca świata), - sekty orientalne są inspirowane filozofią i religią orientu, są zwykle rodzajem "herezji" w stosunku do wielkich religii świata, - sekty terapeutyczne to grupy oferujące często terapię, która jest przynętą dla nowych członków, podczas gdy grupa może być niebezpieczna dla zdrowia psychicznego z powodu mieszania różnych technik psychologicznych, - sekty gnostyczno-magiczne to np. Białe Bractwo, ruchy satanistyczne czy Kościół Scjentologiczny (Kościół ten określany jest mianem "mafii religijnej" i jest on najbardziej dochodowym kultem w Stanach Zjednoczonych, gdyż znane są tam przypadki licznych fałszerstw, przekupstw, zastraszeń i oszustw giełdowych, a zagrożenie ze strony Kościoła Scjentologicznego przejawia się m.in. w podejmowaniu działań, dążących do wyłudzenia środków materialnych na tzw. orientalne techniki odnowy psychicznej).

5. Patologia społeczna - Patologia społeczna to działania, które w wyraźny sposób odbiegają od norm wypracowanych w społeczeństwie, od wyznawanych w danej grupie społecznej wartości. Patologia społeczna wiąże się ze stanem zakłócenia równowagi dotąd panującej w społeczeństwie, co może skutkować osłabieniem więzi, zmniejszeniem skuteczności kontroli społecznej i innymi negatywnymi zjawiskami. Przykładami patologii społecznych są: alkoholizm, przestępczość, zachowania szkodliwe dla rodziny (patologie rodziny), narkomania, przemoc, prostytucja oraz takie zachowania jednostek lub grup, które wyraźnie przeciwstawiają się społeczeństwu lub grupie ze szkodą dla całości społeczeństwa. Do najpoważniejszych patologii w Polsce zalicza się pijaństwo i alkoholizm, które są przyczyną dezorganizacji rodziny, wypadków, obniżają wydajność i jakość pracy oraz są często przyczynami innych zachowań patologicznych tj. przestępczość czy prostytucja. Wśród przyczyn powstawania zjawisk patologicznych wymienia się: - uwarunkowania środowiskowe (brak w środowisku silnych więzi społecznych i jasnych norm postępowania sprzyja rozwojowi zachowań patologicznych), - uwarunkowania genetyczne (brak na to dowodów lecz badania wykazały większą tendencję do zachowań patologicznych wśród dzieci adoptowanych, których naturalni rodzice mieli konflikty z prawem), - nierówny dostęp do dóbr materialnych może powodować patologie u ludzi żyjących w ubóstwie, choć część socjologów jest zdania że status materialny nie ma dużego znaczenia, bo wśród ludzi majętnych również są alkoholicy czy przestępcy.

6. Handel ludźmi - Przestępstwa polegające na handlu ludźmi dotyczą najczęściej młodych kobiet, które zwabione obietnicą pracy za granicą trafiają do domów publicznych gdzie są zmuszane do nierządu. Innym niepokojącym zjawiskiem jest prostytucja nieletnich, która najczęściej dotyczy młodych dziewcząt (tzw. galerianki) które oferują swoje usługi "sponsorom". Pomocy dla ofiar handlu ludźmi można szukać w Fundacji La Strada.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz