Chiny dynastii Qin 249-206 p.n.e.
Na zachodniej granicy świata chińskiego leżało królestwo Qin. Posiadało ono sprawną machinę państwową, która opierała się na scentralizowanej administracji oraz na silnej i dobrze wyposażonej armii, wyspecjalizowanej w odpieraniu armii barbarzyńców, którzy nieustannie krążyli wokół Państwa Środka. W 249 roku p.n.e. władca tego państwa podporządkował sobie monarchię Zhou. W 247 roku p.n.e. władzę nad państwem Qin przejął niezwykle ambitny król (wang) Yingcheng. Dość szybko nowy władca Qin rozpoczął zajmowanie kolejnych królestw i księstw chińskich - Han, Zhao (Czao), Wei, Qu (Chu), Yan i Qi (Chi). Zjednoczenie polityczne wszystkich księstw i królestw chińskich dokonało się ostatecznie w 221 roku p.n.e. Zwycięski Yingcheng (Jin Zheng) postanowił przyjąć tytuł Shi Huangdi (Pierwszego Cesarza).
Shi Huangdi wsparty przez prawnika Li Si dokonał reformy administracji w zjednoczonym kraju, podzielonym teraz na 36 prowincji (jun). Władca ujednolicił system pisemny, system miar i wag, zreformował system monetarny, wprowadzając jednolitą monetę. Zasłynął też jako wielki budowniczy - rozbudował sieć dróg cesarskich i kanałów irygacyjnych, a także rozbudował system murów obronnych. Wielki Mur Chiński rozciągał się wzdłuż północnej granicy cesarstwa. Jego celem było zabezpieczenie Chin przez najazdami koczowniczych ludów, z wojowniczymi Xiongnu na czele. Shi Huangdi kilkakrotnie wyprawił się zbrojnie w dorzecze Xi Jang, świetnie nadające się pod kolonizację rolną. Czując się istotą boską, godną nieziemskiej chwały, rozkazał zbudować w Xianyangu (obecnie Chang'an), stolicy państwa, okazały pałac królewski i jeszcze większy grobowiec, wokół którego zakopano tysiące terakotowych żołnierzy naturalnej wielkości. Terakotowa armia miała służyć cesarzowi w życiu pozagrobowym. Takiego projektu nigdy później nie dokonał żaden z władców Państwa Środka.
Mauzoleum Shi Huangdi podzielone jest na trzy podziemne części. W ich wnętrzu ustawiono terakotową armię. Co interesujące, każda z figur różni się wyrazem twarzy i fryzurą, oddając fizjonomię każdego żołnierza cesarskiej armii. W dwóch pierwszych salach znajdowała się większość terakotowych figur. W trzeciej znajdowała się zaś nieliczna gwardia osobista Pierwszego Cesarza. Grobowiec został odkryty w 1974 roku, stając się jednym z najważniejszych odkryć archeologicznych XX stulecia.
Cesarskie projekty budowlane przeprowadzane z ogromnym rozmachem pochłaniały nieprzeliczone ofiary w poddanych. Niechęć do rządów Shi Huangdi wzmacniała jego niezwykła surowość, a wręcz tyrańskie traktowanie Chińczyków. Późniejsze legendy opowiadały, że robotnicy, którzy pracowali przy budowie Wielkiego Muru, padali jak muchy. Ich ciała miały być wrzucane do wnętrza budowli, co miało ułatwić jego budowę. Dotychczas nie odnaleziono szczątków tych nieszczęśników.
W opozycji do władcy stali przedstawiciele starej szlachty, pozbawionej przez zmiany ustrojowe poprzednich przywilejów i praw. Podobno duża część jej przedstawicieli była deportowana do innych części kraju. Starą arystokrację popierała klasa ludzi wykształconych, którzy kierowali się filozofią konfucjańską. Zgodnie z ich poglądami władca powinien być ojcem dla swego narodu, a nie tyranem, traktującym Chińczyków jak swych niewolników. Nic przeto dziwnego, że cesarz usilnie starał się wyplenić każdy objaw nieprawomyślności. W 213 roku p.n.e. Shi Huangdi rozpoczął wielką akcję "spalenia na stosie książek", które mogły stanowić choćby najmniejsze źródło oporu wobec władcy. W ten sposób przepadły liczne zbiory literackie, które z pewnością mogłyby rzucić światło na wiele tajemnic historii starożytnych Chin.
Coraz surowsze postępowanie władcy doprowadziło do intensywnych przygotowań do buntu na niemal wszystkich ziemiach cesarstwa. Ostatecznie rebelia wybuchła już po śmierci Shi Huangdiego w 206 roku p.n.e., gdy wśród następców Pierwszego Cesarza wybuchły walki o tron. W walkach wszystkich przeciw wszystkim, wybił się dawny cesarski urzędnik niższego stopnia, Liu Bang. Po kilkuletnim okresie wojen Liu Bang zdołał w 202 roku p.n.e. założyć nową dynastię cesarską, dynastię Han, która miała rządzić Chinami przez kolejne cztery stulecia.
Bibliografia:
- Marcel Granet, Cywilizacja chińska, tłum. Mieczysław Künstler, Warszawa, 1973.
- C.P. Fitzgerald, Chiny. Zarys historii kultury, Warszawa, 1974
- tłum. Aleksander Bogdański.
Brak komentarzy | Dodaj komentarz |