Propaganda na monetach cz. II

Cesarze i ich budowle

Cesarze budowali. Nie wszyscy, ale wielu. Może nie tyle budowali (bo od tego mieli innych) ale inicjowali znamienite antyczne budowle a przede wszystkim je finansowali. I dobrze wiedzieli po co to robią – miało to być na chwałę ich panowania. No i było. I jest nadal.
Był to więc wdzięczny motyw do pokazania na monetach, na tym jedynym wtedy (co już stwierdziliśmy wcześniej) medium propagandy, docierającym szybko do najdalszych krańców imperium.
Sporo z tych budowli dotrwało do naszych czasów: stadiony, amfiteatry, świątynie, pałace a nawet porty morskie. I są one uwidocznione na monetach, jak to się mówi „z epoki”.

Po wielkim pożarze Rzymu w 64 r. Neron polecił zbudowanie w centrum miasta wielkiego pałacu (Złoty Dom - Domus Aurea), usytuowanego w parku, który powstał na terenach pogorzeliska. Aby uzmysłowić sobie jego wielkość i wyrafinowanie wystarczy wymienić (wg Diona Cassiusa), że westybul mieścił kolosalny (stąd potem nazwa Koloseum, ale o tym dalej) posąg Nerona o wysokości ponad 35 m a potrójny portyk miał długość prawie 300 m. Swetoniusz (Neron, 31) pisze, że pomieszczenie kąpielowe przedstawiało sztuczne morze otoczone domami imitującymi miasta oraz sielskimi widokami wsi wraz z uprawnymi polami, winnicami i lasem, z ludźmi, zwierzętami domowymi i dzikimi.

Jeden z następców Nerona, Wespazjan, nie miał ochoty mieszkać w czymś takim. Pałac zburzył, przestrzeń zawłaszczoną przez Nerona przekazał Rzymianom do wspólnego użytku, zaś wielki posąg Nerona polecił ustawić przy Via Sacra – słynnej drodze łączącej wzgórze Veila przez Forum Romanum ze wzgórzem Kapitolińskim, przez którą przechodziły uroczyste procesje i orszaki.

Via Sacra

Wcześniej jednak głowę Nerona zamieniono na głowę Boga Słońca (Sol), dziwnie podobną do głowy jego następcy, cesarza Tytusa. Stąd nazwa Koloseum.
Budowę Koloseum (nazwa od stojącego opodal kolosa, Rzymianie nazywali je Circus Maximus) w 70 r zainaugurował sam cesarz, osobiście taszcząc i układając pierwsze kamienne bryły.

Koloseum (rekonstrukcja), z lewej były posąg Nerona ze złotego pałacu, z głową Tytusa jako Sol.

Wespazjan zmarł trzy lata przed zakończeniem prac. Dzieło jego kontynuowali cesarze Tytus i Domicjan, w roku 80 budowlę oddano częściowo do użytku, co stało się pretekstem do ogłoszenia przez Tytusa święta trwającego sto dni. W 82 roku budowę definitywnie zakończono. Jak widać częściowe oddawanie z wielką pompą do użytku inwestycji która potem jest po cichu kończona nie jest wcale wynalazkiem naszych czasów.

Budowla była rzeczywiście imponująca: mieściła siedemdziesiąt tysięcy widzów, miała długość 188 m, szerokość 156 m i trzy piętra zewnętrznych arkad (kolejno kolumny doryckie, jońskie i korynckie) o łącznej wysokości 50 m (jakieś współczesne 20 pięter). Dion Cassius pisze, że w inauguracyjnym spektaklu w 80 r. były walki gladiatorów, odegrano bitwę morską między wojownikami z Korfu i Koryntu, występowały m.in. flamingi, cztery słonie, Tuaregowie na koniach, zabito dziewięć tysięcy zwierząt domowych i dzikich. W tej masakrze czynnie uczestniczyły rzymskie kobiety (oczywiście nie jako ofiary).

Medalion z brązu o średnicy 37 mm wybity w IV w.n.e. dla uczczenia pamięci cesarza Trajana. Awers: DIVO NERVAE TRAIANO, popiersie Trajana w wieńcu laurowym w prawo, monogram PE w prawym polu. Rewers: widok z góry na wyścigi kwadryg i walki gladiatorów z lwami w Koloseum. Alfoldi 3.

Brązowy sesterc cesarza Tytusa bity w latach 80-81 w mennicy w Rzymie. Awers (z prawej): IMP T CAES VESP AVG P M TR P P P COS VIII, Tytus siedzący na krześle kurualnym na lewo, trzymający gałązkę oliwną i zwitek pergaminu, litery S-C po bokach. Rewers: Koloseum widoczne skośnie od góry. RIC 110cf. Cohen 400cf.

Ostatnie badania amerykańskiego archeologa prof. Louisa Feldmana dowodzą, że Koloseum powstało dzięki łupom zagrabionym w trakcie burzenia Świątyni Jerozolimskiej przez rzymskie legiony Tytusa po stłumieniu powstania żydowskiego w Judei.

Świątynia Antonina Piusa i Faustyny Starszej w Rzymie
Antonin Pius urodził się 19 września 86 r. Ród jego wywodził się z Nemasus w Galii Zaalpejskiej. 25 lutego 138 r. został adoptowany przez cesarza Hadriana i ożenił się z Annią Galerią Faustyną (zwaną jako Faustyna Starsza) z którą miał czworo dzieci, w tym najmłodszą córkę Faustynę Młodszą, żonę marka Aureliusza i matkę cesarza Kommodusa.
Cesarzem został dopiero po śmierci Hadriana, 10 lipca 138 roku. Okres jego rządów to dostatek, spokój i stabilizacja w sytuacji wewnętrznej i zagranicznej. Zmarł 7 marca 161 roku w swojej willi w Lorium. Zaliczony przez senat w poczet bogów.

Faustyna Starsza urodziła się w 98 r (niektóre źródła mówią, że w 105 r.) w rodzinie konsula Marka Aniusa Verusa i Faustyny Rupili. Zmarła w 140 roku. Zaliczona przez senat w poczet bogów. Po jej śmierci, szczerze strapiony cesarz wybudował istniejącą do dzisiaj w Rzymie świątynię (obecnie kościół katolicki), uwidocznioną również na wybitych wtedy monetach z wizerunkiem Faustyny.

Świątynia Antonina i Faustyny zbudowana na pamiątkę żony na polecenie cesarza

Denar wybity przez Antonina Piusa w 141 roku po śmierci Faustyny Starszej. Awers: DIVA AVG FAVSTINA, popiersie Faustyny udrapowane w diademie na prawo. Rewers: DEDICATIO AEDIS, fronton świątyni z sześcioma kolumnami, na dachu posągi Wiktorii. RIC 388. Sear5 #4596

Port morski w Ostii
Ostia leży nad morzem Tyrreńskim u ujścia Tybru. W naturalny sposób predystynowało ją to do pełnienia funkcji portu Rzymu.
Pierwotnie, już w IV w.p.n.e. znajdowały się tutaj obóz wojskowy i osada. W czasach Klaudiusza i Nerona wybudowano tu najstarszy na świecie sztuczny port morski.

Sesterc Nerona z lat 64066 z mennicy Lugdunum. Awers: NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMP P P, popiersie Nerona w lewo w wieńcu laurowym. Rewers: na dole odwrócony napis PORT AVG, u góry S-C, widok z góry portu w Ostii: dwa mola, osiem żaglowców i galer, posąg z latarnią morską na głowie, u wejścia do portu Neptun i delfin. WCN 427. RIC 441 (R2).

Port ten był następnie rozbudowany w latach 100 112 przez Trajana (Portum Traiani). Powstał wewnętrzny ośmiokątny basen o średnicy 600 m, u jego brzegów olbrzymie magazyny. Była też oczywiście latarnia morska oraz wielki pomnik Trajana. Przekopano nowy kanał łączący port z Tybrem.

Sesterc Trajana z roku 115 z mennicy w Rzymie. Awers: IMP CAES NERVAE TRAIANO AVG GER DAC P M TR P COS VI P P, udrapowane popiersie Trajana w prawo w wieńcu laurowym. Rewers: PORTVM TRAIANI S C, widok z góry ośmiokątnego basenu portu w Ostii, na siedmiu nabrzeżach portyki, świątynie, kolumny, pomniki i magazyny, u dołu wejście do portu, wewnątrz trzy statki żaglowe. BMC p. 205. RIC 632.

Port Trajana w okolicach Fiumicino istnieje do dzisiaj i jest jednym z najwspanialszych osiągnięć architektonicznych i inżynieryjnych czasów wczesnego Cesarstwa, tym bardziej interesującym, że zachowanym w stosunkowo dobrym stanie.

Ostia – ujście Tybru do morza Tyrreńskiego, u góry widoczny stary kanał w Fiumicino, łączący port Trajana z Tybrem oraz koniec pasów znanego rzymskiego lotniska (współczesne zdjęcie satelitarne z Google Earth)

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz

Użytkownik	zaque
	Dodano: 2008-02-11 Artykuł bardzo przyjemny w czytaniu. Powiedz tylko skąd wziąłeś tą informację "Budowę Koloseum (nazwa od stojącego opodal kolosa, Rzymianie nazywali je Circus Maximus)". Circus Maximus to zupełnie inna budowla dużo starsza od Koloseum. Pozdr. Edytuj

Użytkownik	Quiris
	Dodano: 2008-02-18 No pewnie,że inna...absolutnie xD A tak w ogóle uważam,że Domus Aurea wraz z posągiem Nerona Kolosa powinien zaliczać się do siedmiu cudów świata starożytnego...to absolutnie dziwne,żśe tak nie jest...hmmm-może mi ktos powie,dlaczego??? Edytuj

Użytkownik	greensprout
	Dodano: 2009-05-02 Koloseum to jak wspomniano nie Circus Maximus, gdyż tak nazywał się najstarszy cyrk, ale ewentualnie Amfiteatrum Flavium. Edytuj