Polibiusz - zdrajca czy geniusz
Informacje encyklopedyczne sucho i beznamiętnie przedstawiają postać tego niezwykłego człowieka:
Polibiusz, a właściwie Polybios ( ur.ok. 200 – zm. ok. 118 p.n.e.), grecki historyk pochodzący z Megalopolis (Arkadia). Syn Lykortasa, stratega Związku Achajskiego. W latach 169-168 p.n.e. dowódca jazdy (hipparch) Związku, zwolennik neutralności w czasie III wojny macedońskiej (171-168 p.n.e.).
Po klęsce Macedonii wzięty razem z innymi zakładnikami do Rzymu. Tam przebywał (167-150 p.n.e.) pod opieką miłośnika kultury greckiej Emiliusza Paulusa, zwycięzcy spod Pydny, jako towarzysz jego synów.
Zaprzyjaźnił się z młodszym z nich Publiuszem Scypionem Emilianusem póżniej znanym jako (Scypion Afrykański) i jako doradca wojskowy brał udział w jego kampaniach wojennych (Kartagina, Numancja). Po podboju Grecji przez Rzym (146 p.n.e.) z polecenia senatu zajął się porządkowaniem spraw greckich, co zyskało mu uznanie w Helladzie.
Znany jest przede wszystkim jako autor Dziejów (wydanie polskie tom 1 - 1957, tom 2 - 1962), jednego z najważniejszych dzieł starożytności - historii powszechnej (40 ksiąg obejmujących lata 264-144 p.n.e.).
W całości zachowały się księgi 1-5 (lata 264-220 p.n.e.: dzieje Rzymu i Kartaginy oraz lata 220-216 p.n.e.: dzieje Wschodu). Wyciągi i fragmenty pozostałych (brak 17. i 40. księgi) dotyczą II i III wojny punickiej, II i III wojny macedońskiej, wojny syryjskiej, podboju Hiszpanii i Grecji. Polibiusz uzasadniał podbój świata przez Rzym doskonałością jego ustroju.
Aby poprawnie zrozumieć postać Polibiusza, jego życiową postawę i dokonania, należy wpierw przypomnieć, choć w pobieżny sposób sytuację polityczną mającą miejsce w Grecji i Macedonii w okresie drugiego w p.n.e, a przede wszystkim wpływ jaki na tą sytuację miała coraz większa ekspansja państwa rzymskiego. W polityce zagranicznej ówczesnego Rzymu dominowały dwie tendencje:
- jawna zaborczość , dążenie do szybkiego powiększenia terytorium poprzez tworzenie nowych prowincji z jednej strony
- i z drugiej to działania mające na celu utrzymanie najszerszego systemu sojuszy politycznych z różnymi państwami, a w stosunku do państw hellenistycznych popieranie państw słabszych przeciw silniejszym, wzmacnianie sojuszników, tworzenie systemu państw zależnych a tym samym osłabianie przeciwników.
Konflikt interesów pomiędzy Rzymem a Macedonią w latach 215-205 doprowadził tzw. pierwszej wojny macedońskiej. Zakończona pokojem w Fojnike nie zmieniła znacząco układu sił.
Druga wojna macedońska prowadzona przez Rzym wraz z przymierzonymi tj. Spartą , związkiem etolskim i achajskim, przeciw Filipowi V w latach 200-196 spowodowała utratę przez Macedonię wpływów w Tesalii i Grecji. Na szczególną uwagę zasługuje posłużenie sie przez Rzym kwestią wolności Greków. W 196r konsul Titus Flaminius w nagrodę za udział w wojnie po stronie Rzymian proklamuje niepodległość wszystkich państw greckich. Jednak deklaracja ta rozpoczęła okres nie chwały i wolności ale ograniczonej suwerenności. Grecja znalazła się w rzymskiej strefie wpływów, z koniecznością zwracania sie do Rzymu we wszystkich poważniejszych sprawach.
W czasie tym Polibiusz był dzieckiem, pochodził jednak z grupy która w arkadyjskim Megalopolis była grupą rządzącą. Ojciec jego piastował wysoki urząd stratega, a Megalopolis wysuwała sie w obrębie Związku Achajskiego na jedno z naczelnych miejsc. Dążeniem związku było zjednoczenie całego Peloponezu. Wobec tego dekret przynoszący Helladzie niepodległość był odbierany niezwykle emocjonalnie i traktowany jako zalążek przyszłej konstytucji.
Rzymianie natomiast w myśl swoich interesów pozwalali Grekom prowadzić własną politykę o ile polityka ta nie wykraczała poza sprawy greckie.
Sytuacja w samym związku achajskim była niezwykle skomplikowana , ścierały sie tam prądy niepodległościowe z narodowościowymi, spierano sie w jakim stopniu nie narażając sie na gniew i reperkusje, można przeciwstawiać sie rozkazom pochodzącym z Rzymu. Jednym z tych którzy nie pozostawali w swych poglądach bez wpływu na kształt Związku Achajskiego był kilkukrotny jego strateg – Filopoimen, który twierdził że należy dawać Rzymowi posłuch ilekroć żądania są zgodne z duchem sojuszu. W innym przypadku należy ustępować dopiero przed groźbą użycia przemocy.
Ojca Polibiusza, Lykortasa, który należał do najbogatszych i najznakomitszych rodów w Megalopolis łączyły z Filopoimenem wiązy serdecznej przyjaźni. Sam Polibiusz osobiście znał Filopoimena i gorąco go podziwiał. Zaszczepione w tym okresie wartości i idee będą miały znaczący wpływ na całe późniejsze życie Polibiusza.
Konsekwencją sporów , prób dominacji, a także dążeń można by rzec separatystycznych w Związku Achajskim było wpierw oderwanie się Sparty. Wykorzystując to Filopoimen zburzył jej mury a ludność która przeżyła wysiedlił lub zaprzedał w niewolę. Podobnie wyłamała sie ze związku Agros i Messenia. W walce z wiarołomną Messenią ginie w 183r Filopoimen a Achajowie pod wodzą Likortasa dokonują jej pacyfikacji.
Polibiusz jako siedemnastolatek bierze udział w uroczystej procesji i przenosi urnę z prochami zabitego Filopoimena do Megalopolis .W próżniejszych latach pisze jego obszerną biografię.
Jednak ponad tymi wewnętrznymi sporami i wojnami, ponad iluzją wolności stali Rzymianie. Czuwali aby Ahaja nie rozrosła sie nadmiernie w siły a Związek Achajski nie zamienił się w Związek Peloponeski. Doskonale zdawali sobie sprawę że Ahaja będzie trwać z nimi w sojuszu tak długo dopóki nie zmieni sie układ sił międzynarodowych.
Nie wiadomo czy w tym czasie młody Polibiusz brał udział w wyprawach wojennych, wiadomo natomiast że w roku 180 został wyznaczony został do udziału w poselstwie do Ptolemajosa V Epifanesa, króla egipskiego. Jednakże z powodu śmierci Ptolemajosa poselstwo to nie doszło do skutku. W roku 169 Polibiusz został wybrany hipparchem Związku Ahajskiego za strategii Archona. Jako hipparch był dowódcą kawalerii związkowej, a zarazem jednym z najwyższych politycznych urzędników. Zapewne wówczas napisał dziełko z zakresu wojskowości „Taktyka”.
Uchodził za znawcę w sztuce zakładania i ubezpieczania obozów oraz w dziedzinie łączności. Ulepszył telegraf optyczny i opisał na czym to ulepszenie polega. Jest również twórcą tzw. Szachownica Polibiusza czyli rodzaju szyfru mono alfabetycznego gdzie każdej literze przypisuje się liczbę wg odpowiedniej tabeli.
| 1 celny komentarz | Dodaj komentarz |
 Redaktor | |
Dodano: 2008-02-09 Bardzo ciekawy i pouczający artykuł. Napisany wyczepująco, zawiera dużo szczegółów. Bardzo dokładne przedstawienie zagadnienia. Pogratulować autorowi! :) |
Nasz facebook
Ciekawostka
Teodora - żona cesarza Justyniana
Była pierwszą, znaną historii feministką ?
Postać historyczna
Podpowiedź: cesarz rzymski, drugi z tzw. „pięciu dobrych cesarzy”, wsławił się zwycięskimi walkami z Dacją.
Czytaj biografię
Losowe zdjęcie
