Matura 20. Wielkie odkrycia geograficzne

Wstępny opis

Temat wymaga znajomości przyczyn , przebiegu i skutków wielkich wypraw odkrywczych, musisz rozróżniać postacie odkrywców i dokąd dotarli, a też konkwistadorów ora kilka istotnych dat i pojęć - poćwicz przebieg wypraw na mapie.

Opis wymaganych pojęć

Na początku poznajesz przyczyny¹ wielkich odkryć (brak szlachetnych kruszców, szukanie morskiej drogi do Indii i Chin, nowych rynków zbytu; przeludnienie Płw. Pirenejskiego, wzrost umiejętności nawigacyjnych /karawela/,szerzenie chrześcijaństwa). Umiesz scharakteryzować cywilizacje prekolumbijskie² w Ameryce i ich osiągnięcia (Majowie, Aztekowie i Inkowie).Poznajesz przebieg wypraw Portugalczyków-zwróć uwagę na postać księcia Henryka Żeglarza, wyprawy Bartolomeo Diaza, Vasco da Gamy( 1498 r-odkrycie morskiej drogi do Indii ) .Następnie zapoznaj się z przebiegiem wypraw Krzysztofa Kolumba (1492r-odkrycie Ameryki , nazwa Indianie), rolą Amerigo Vespucciego i wyprawą Ferdynanda Magellana³ , (1519-1522-dookoła świata) . Dowiesz się jak doszło do powstania imperiów kolonialnych⁴ , Portugalii i Hiszpanii-traktat w Tordesillas-1494 r. Poznasz specyfikę i obszar posiadłości portugalskich ( faktorie⁵ ,). Dowiesz się kim byli konkwistadorzy⁶ , - kogo podbił Ferdynand Cortez, a kogo Franciszek Pizarro.

Mapa wielkich odkryć geograficznych

Zapamiętaj jak Hiszpanie zorganizowali swoje kolonie i jak przebiegała eksterminacja miejscowej ludności. Zapoznaj się z następstwami odkryćNastępstwa odkryć - Do najważniejszych skutków odkryć geograficznych na pewno można zaliczyć otwarcie nowych szlaków handlowych przebiegających przez Atlantyk czego wynikiem było zmniejszenie znaczenia dotychczasowych miast związanych z handlem morskim jak np. Wenecja. Sam handel rozkwitł na niespotykaną dotąd miarę - z nowych lądów sprowadzano wszystko co tylko było można załadować na statek od roślin i zwierząt po nowe kruszce. Do zmian w handlu, należy zaliczyć również powstanie manufaktur czyli prototypów fabryk w których panowała ścisła organizacja pracy - każdy pracownik miał tam swoją część do wykonania. Nowy Świat jakim dla Europejczyków była Ameryka, przyniósł ze sobą również większą świadomość różnorodności etnicznej i kulturowej. Mniej chwalebnym skutkiem nowych odkryć geograficznych był sposób w jaki traktowano rdzennych mieszkańców Nowego Świata. Najczęściej wybijano całe plemiona, niszcząc ich dobytek, a ocalałych wywożono do Europy jako niewolników., dla Europy - szczególnie zwróć uwagę na kompanie kupieckie, rewolucję cen i dualizm w rozwoju gospodarczym Europy oraz rozwój kartografii i wzrost europocentryzmu. W Europie Zachodniej zapotrzebowanie doprowadziło do powstania pierwszych manufaktur. W skutkach dla Nowego Świata zwróć uwagę na rozwój kolonializmu, niewolnictwa, wyniszczanie miejscowych kultur i chrystianizację.

Wymagane daty

1492- dotarcie do Ameryki hiszpańskiej wyprawy Krzysztofa Kolumba
1494-traktat w Tordesillas-podział Nowego Świata na strefy wpływów
1498-odkrycie morskiej drogi do Indii przez Portugalską wyprawę Vasco da Gamy
1519-1522-pierwsze opłynięcie świata prze hiszpańską wyprawę Ferdynanda Magellana

Przypisy

1. Przyczyny odkryć geograficznych - Wiek XVI można uznać, za czas kiedy w stosunkowo krótkim czasie odkryto sporo nowych lądów i dróg. Przyczyn wzmożonej ekspansji obcych terytoriów były dość sporo, od tych gospodarczych po czysto prozaiczne. Po pierwsze chciano znaleźć krótszą drogę do Indii. Szukano nowych rynków zbytu, nowych źródeł surowców naturalnych, przeludnienie Europy a co za tym idzie poszukiwanie nowych miejsc pod osadnictwo. Szerzenie religii chrześcijańskiej. A oprócz tego zwykła chęć sławy i bogactwa

2. Cywilizacje prekolumbijskie - Cywilizacjami prekolumbijskimi nazywano liczne grupy etniczne rozwinięte pod względem kultury i gospodarki rolniczej, takie jak Majowie, Aztekowie, Inkowie, Taironi, które zamieszkiwały tereny dzisiejszej Ameryki, przed podbiciem ich przez Konkwistadorów.

3. Henryk Żeglarz - Król Portugalski, żyjący w latach 1394 - 1460. To właśnie jego uznaje się za prekursora późniejszych wypraw morskich. Stworzył ośrodek naukowy w którym tworzono instrumenty nawigacyjne oraz statki. Dzięki niemu kapitanowie statków zaczęli prowadzić księgi pokładowe w którym zapisywali swoje obserwacje z wypraw.

Ferdynand Magellan - Żeglarz z Portugalii, pracujący w służbie Hiszpanii. Żył na przełomie XIV i XV wieku. Swoja sławę zawdzięcza wyprawie dookoła świata jaką podjął w 1519 roku. Statki którymi płynął Magellan wraz ze swoją załogą, wypłynęły na Atlantyk i opłynęły całe południowe wybrzeże Ameryki Południowej. W 1521 roku, Ferdynand Magellan zginął w potyczce z mieszkańcami Filipin. Pomimo śmierci Magellana, wyprawa popłynęła w dalszy kurs i po prawie trzech latach powróciła do Hiszpanii.

Bartolomeo Diaz - Żeglarz z Portugalii, który na polecenie tamtejszego króla podjął wyprawę badawczą, do najdalszych zakątków kontynentu Afrykańskiego. Odkrywca Przylądka Dobrej Nadziei. Zginął ok roku 1500, podczas kolejnej ze swoich wypraw - jego statek zatonął podczas burzy.

Vasco da Gama - Żeglarz z Portugalii, który na czele trzech statków odkrył w 1498 roku, morską drogę do Indii. Po 5 latach powrócił do Indii, tym razem z 13 okrętami. Założył tam dużą ilość kolonii handlowych. Za swoje zasługi otrzymał od króla Portugalii Manuela I Wielkiego tytuł Hrabiego. Zmarł w Indiach w 1524 roku.

Amerigo Vespucci - Żeglarz z Włoch, na służbie hiszpańskiego króla. ok roku 1500, wyruszył wraz z Vincentem Pinzoną do wybrzeży Brazylii. Twórca teorii, według której odkryte przez Kolumba lądy, nie były Indiami, lecz Nowym, nieodkrytym do tej pory światem. Od jego nazwiska wzięła się nazwa "Ameryka".
Krzysztof Kolumb - Żeglarz z Włoch, który przeszedł do historii, jako odkrywca Nowego Świata - Ameryki. W roku 1492 dzięki protekcji władców Hiszpanii - Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej, wyruszył na czele wyprawy, mającej znaleźć krótszą drogę morską do Indii. Płynąc przez Atlantyk dopłynął do archipelagu wysp Bahama.. W późniejszych latach zorganizował jeszcze trzy wyprawy, podczas których dopłynął m.in. do Wenezueli, Przesmyku Jukatan, Jamajki, Kuby. Zmarł w 1506 roku. Do końca życia był przekonany, iż dopłynął do wybrzeży Indii.

4. Powstanie imperiów kolonialnych - W XVI wiek u prym w podbojach nowych, nieznanych ziem wiodły Hiszpania i Portugalia. W wyprawy odkrywcze inwestowano wiele złota. Dzięki wyprawom, obydwa kraje w szybkim tempie rozwijały handel i gospodarkę. Ponieważ było wiadome, że prędzej czy później może dojść pomiędzy nimi do konfliktu o bogactwa naturalne podbitych ziem, w 1494 roku, zawarto układ w Tordesillas pomiędzy królami Portugalii i Hiszpanii. Mówił on o strefie wpływów - tereny na zachód miały należeć do Hiszpanii, tereny na wschód - do Portugalii. W późniejszym czasie, układ rozszerzono o wpływy na Pacyfiku.

5. Faktorie - Pierwotnie, były to miejsca, znajdujące się na terenie nowo podbitych krajów, gdzie pozyskiwano cenne surowce, a następnie wywożono je do danego państwa, które miało na nie monopol.

6. Konkwistadorzy - Słowo pochodzące z języka hiszpańskiego oznaczającego zdobywców. Konkwistadorzy byli dowódcami wypraw (Konkwist) mających na celu podbicie rdzennych mieszkańców nowoodkrytych terytoriów dzisiejszej Ameryki . Najsłynniejszymi Konkwistadorami byli Ferdynand Cortez zdobywca państwa Azteków i Franciszek Pizarro, który podbił Inków.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz