Nerwa

Źródło historyczne

Autor: Swetoniusz
Tytuł: Żywoty Cezarów

Pobierz
Musisz być zalogowany, aby pobrać to źródło.

Nerwa urodził się w wiosce Narni, 50 km na północ od Rzymu w arystokratycznej rodzinie, która już od pokoleń mogła szczycić się wieloma najwyższymi urzędami w Republice, a później we wczesnym Cesarstwie. Pradziadek Nerwy osiągnął konsulat za panowania Oktawiana Augusta w 36 roku p.n.e., jego dziadek natomiast dostąpił tego urzędu 15-lat później, będąc jednocześnie bliskim przyjacielem przyszłego cesarza Tyberiusza . Początki kariery Nerwy nie są nam dokładnie znane. Po raz pierwszy wyraźnie zapisuje się na kartach historii w roku 65, podczas tzw. "spisku Pizona". Na gruncie niezadowolenia z rządów Nerona , wywiązał się przeciw jego życiu spisek, na którego czele stanął Gajusz Pizon. Zamiarami spiskowców było zabicie znienawidzonego cesarza przy pomocy jego własnej gwardii przybocznej - pretorianów. Sam pomysł nie był zły, gdyż jak możemy się przekonać w biografiach późniejszych cesarzy - to właśnie pretorianie często stawali się przyczyną obalania rządzących cesarzy. Jednak tym razem spisek wykryto i z życiem musiało się pożegnać wiele rzymskich znakomitości, w tym filozof Seneka Młodszy oraz poeta Lukan. Jaki konkretnie udział w wykryciu spisku brał Nerwa ? O tym rzymscy historycy milczą, jednakże musimy wysnuć wniosek, iż znaczny - w nagrodę otrzymał tzw. ozdoby triumfalne (zarezerwowane głównie za zwycięstwa militarne). Przyjaźń z Neronem nie zaszkodziła również jego późniejszej karierze - obejmuje urząd konsula już za panowania Wespazjana w 71 roku, (jako jeden z nielicznych późniejszych konsuli, nie będących członkami dynastii flawijskiej). Później jednak znika z annałów historycznych, aż do wielkiego powrotu w roku 96, kiedy w wyniku spisku ginie cesarz Domicjan. I tutaj znowu mamy zagadkę, jak wielką rolę pełnił Nerwa w obaleniu ostatniego przedstawiciela dynastii flawijskiej. Czy był żądnym insygniów cesarskich dla siebie przywódcą spisku, czy może - jak pisze Kasjusz Dio - to spiskowcy zaproponowali jego kandydaturę na nowego cesarza ? Osobiście skłaniałbym się do tej drugiej wersji. W 96 roku Nerwa był już podstarzałym (65 lat), bezdzietnym mężczyzną, który dodatkowo nie miał specjalnych powodów do obalenia Domicjana, gdyż cieszył się względami dynastii flawijskiej. Prawdopodobnie zatem w nocy 18 września 96 roku to sam senat obwołał go cesarzem, a Nerwa pamiętając anarchię jaka wybuchła w 69 roku - po samobójstwie Nerona - wiedział, iż aby uchronić Rzym od wyniszczających wojen domowych nie ma wyjścia - musi się zgodzić.

Źródło historyczne

Autor: Tacyt
Tytuł: Roczniki

Pobierz
Musisz być zalogowany, aby pobrać to źródło.

Pierwszy rozporządzeniem nowego cesarza, wymuszonym przez senat, było tzw. damnatio memoriae(niebyt pamięci) w stosunku do poprzednika - wszystkie posągi i monety z wizerunkiem Domicjana miały zostać przetopione, a jego imię wypisane ze wszelkich państwowych dokumentów. Chcąc uzyskać jeszcze większe poparcie senatorów oficjalnie ogłosił, iż żaden z nich nie będzie skazany na śmierć oraz postulował zakończenie procesów o obrazę majestatu, które to były głównym powodem wściekłej nienawiści senatu do Domicjana .

Będąc ogłoszony cesarzem tylko z inicjatywy Senatu, Nerwa musiał zaskarbić sobie poparcie rzymskiego ludu. Zatem, zgodnie zresztą ze zwyczajem, nowy cesarz postanowił obdarować obywateli darami pieniężnymi - każdy obywatel otrzymał 75 denarów, a żołnierze gwardii pretoriańskiej (prawdopodobnie będąc świadom, jak wielki ma ona wpływa na urząd cesarski) aż do 5 tysięcy denarów na osobę! Hojność Nerwy osłabiła jednak znacząco skarbiec, aż do tego stopnia, iż był zmuszony ograniczyć ilość igrzysk oraz wyścigów konnych.

Pozostałości świątyni Minerwy na Forum Nerwy.

Z powodu krótkiego piastowania urzędu (15 miesięcy) Nerwa nie rozpoczął wielu nowych inicjatyw publicznych, skupiając się na dokończeniu projektów poprzedników, takich jak budowa forum rozpoczęta za Domicjana, a nazwana później Forum Nerwy. Rozciągnął również sieć nowych akweduktów. Nie sposób nie wspomnieć tutaj o byłym konsulu Sekstusie Frontynie, który nie tylko ukończył prace wodociągowe, ale również napisał, zachowane do naszych czasów dzieło De Aquis Urbis Romae, dotyczące sposobów zaopatrywania w wodę Rzym.

Jednak panowanie Nerwy miało również swoje słabsze strony. Wielu uważało, iż z powodu słabego autorytetu Nerwy zapanował pewien chaos w najwyższych administracjach państwowych, przez niektórych - jak np. konsul Fronto - uważany za ostatecznie gorszy niż tyrania Domicjana. Na początku 97 roku zawiązał się, szybko zresztą wykryty, spisek na życie Nerwy. Warto tutaj przytoczyć fakt, iż nawet w stosunku do spiskowców Nerwa podtrzymał swoją pierwotną obietnicę nieskazywania senatorów na śmierć. Taka jednak atmosfera oraz pogarszającego się stan zdrowia cesarza zmusił Nerwę do szukania swojego następcy. Ostateczny wybór, będący zaskoczeniem dla mieszkańców Rzymu, padł na mieszkającego w Hiszpanii Marka Ulpiusza Trajana . Po raz pierwszy w dziejach cesarzem miała być osoba nie pochodząca z Italii! Decyzja została ostatecznie przypieczętowana, gdy Nerwa wyrzekł na Kapitolu formułę:

.

Jak możemy się przekonać, czytając biografię Trajana wybór był niezwykle trafny, gdyż młody cesarz okazał się niezwykle zdolnym administratorem. Również czas adopcji okazał się szczęśliwym dla Rzymu, gdyż Nerwa zmarł kilka miesięcy później. Nie namaszczającego swojego następcy niechybnie skazałby Cesarstwo na kolejne wojny domowe. Adoptując Trajana zapisał się na kartach historii, jako założyciel dynastii Antoninów, której dane było rządzić Rzymem przez najbliższe sto lat, nazywane "złotym wiekiem Cesarstwa".

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz