Matura WOS 2. Człowiek i społeczeństwo

1. Opis wymaganych pojęć

Na początku musisz znać czynniki determinujące życie społeczne¹ . To jak funkcjonujemy i jaka jest natura ludzkich zachowań jest przedmiotem nauki o nazwie socjologia² . Należy znać twórców³ tej nauki i twórców teorii człowieka jako istoty społecznej. Stosunkowo łatwe jest zapamiętanie diagramu z piramidą potrzeb Abrahama Maslowa⁴ .

Kolejnym zagadnieniem jest pojęcie osobowości⁵ ? musisz je odróżniać od tożsamości⁶ . Na osobowość składają się: cechy biogenne, psychogenne i socjogenne ? jeśli to zapamiętasz ? znasz definicję osobowości. Z tym pojęciem związana jest teoria psychoanalizy⁷ Zygmunta Freuda. Freud podzielił osobowość na 3 sfery: Id, Ego i Superego⁸ i uważał, że naszym zachowaniem kierują popędy⁹ .

Kolejne łatwe pojęcie to socjalizacja¹⁰ , w której musisz wyróżnić podział na pierwotną i wtórną. Osoby, które trochę pogubiły się w socjalizacji czeka resocjalizacja¹¹ . Teraz czasami mylone zagadnienia ? jednak występujące stosunkowo często w arkuszach. Mowa o pojęciu stereotypu¹² i związanym z nim pojęciem uprzedzenia¹³ czy dyskryminacji¹⁴ . Pamiętajmy też, że stereotypy mogą być negatywne, neutralne czy pozytywne lub narodowe (np. że Polki są piękne, Japończycy pracowici, a Francuzi dobrze gotują). Stereotypy mogą też dotyczyć wieku, wyglądu, rasy, wykształcenia czy płci (np. kobiety zazwyczaj są uważane za gorszych kierowców, a mężczyźni za gorszych opiekunów dzieci). Wystarczy, że zapamiętasz, iż stereotyp to pogląd, uprzedzenie to postawa, a dyskryminacja to traktowanie. Tutaj warto też wspomnieć o pojęciu afirmacji oznaczającym zgodę na coś, uznanie czegoś za dobre, pojęciu akceptacji (jeżeli zgadzamy się z czyimiś poglądami i uważamy je za słuszne) oraz o tolerancji, będącej wyrazem szacunku dla czyjeś odmienności czy swobody w głoszeniu poglądów.

Jak wiemy w procesie socjalizacji człowiek nabywa umiejętność odgrywania różnych ról społecznych¹⁵ . Często musimy odgrywać swoje role jednocześnie lub przechodzić z jednej roli do drugiej np. z ucznia w pracownika. A teraz kolejne pojęcia, które musisz rozróżniać dotyczące faktu, że z procesu socjalizacji wynikają różne postawy społeczne; nonkonformizm¹⁶ , oportunizm¹⁷ oraz konformizm¹⁸ . Odnośnie tego tematu warto znać również teorię Ericha Fromma¹⁹ o wyborze człowieka między wolnością a bezpieczeństwem.

Już prawie przy końcu ? abyś mógł już trochę odetchnąć ? najłatwiejszy paragraf. Najpierw typy więzi społecznych²⁰ - tworzą się one naturalnie albo za sprawą człowieka. Pojęcia jak zbiorowość²¹ , czy kategoria społeczna²² z pewnością znasz, ale proszę nie myl ich z cechami grupy społecznej²³ . Podział grup społecznych²⁴ jest również intuicyjny i nieproblematyczny w zapamiętaniu.Wszyscy formułujemy własne opinie na temat danych grup społecznych, czasami całkowicie rozbieżne. Większość, mam cichą nadzieję, że Ty również, określiłaby członków grupy maturzystów, którzy uzyskali średni wynik powyżej 90% na egzaminie dojrzałości za niezwykle zdolnych i wartych naśladowania, gdzie dla niektórych byłyby to zwykłe ?kujony?. Zjawisko to określamy grupami odniesienia²⁵ . Mimo, iż pojęcia jak tłum²⁶ , zbiegowisko²⁷ , czy publiczność²⁸ nie wymagałyby pewnie nawet wspomnienia to już klasa²⁹ i warstwa społeczna³⁰ są już często mylone przez maturzystów, a ruchliwość społeczna³¹ zapominana.

Naszą lekcję kończymy chyba najbardziej podstawowym pojęciem socjologicznym, przy okazji stanowiącym nazwę przedmiotu, którego się właśnie uczysz, czyli społeczeństwem³² . Pożegnamy się dość obszerną, jednakże intuicyjną typologią społeczeństwa³³ .

2. Pytania egzaminacyjne

Matura próbna z Operonem - listopad 2010 r. - poziom podstawowy

Zadanie 1. (1 pkt)

Pogląd, że człowiek jest istotą społeczną, został sformułowany po raz pierwszy w

Pokaż odpowiedzi

Pogląd ten sformuuował już Arystoteles

Zadanie 13. (4 pkt)

W zadaniu 13 rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fałsz (zdanie fałszywe).

Matura próbna z Operonem - listopad 2010 r. - poziom rozszerzony

Zadanie 5. (2 pkt)

Rozpoznaj na podstawie opisów współczesne formy organizacji społeczeństw i wpisz w tabeli ich nazwy.

Matura próbna z Operonem - listopad 2011 r. - poziom podstawowy

Zadanie 1. (1 pkt)

Grupy społeczne ze względu na rodzaj zorganizowania dzieli się na:

Zadanie 10. (4 pkt)

Przyporządkuj podanym postawom charakteryzującym sposób funkcjonowania jednostki w grupie właściwe opisy.

Pokaż odpowiedzi

Pamiętaj, że antykonformizm to skrajna postać nonkonformizmu, a oportunizm różni się od konformizmu tym, iż jednostka przestrzega reguł dla doraźnych korzyści, nawet jeżeli ich NIE uznaje

Matura próbna z Operonem - listopad 2011 r. - poziom rozszerzony

Zadanie 1. (1 pkt)

Koncepcja społeczeństwa otwartego, stworzona przez filozofa Henri Bergsona, została spopularyzowana przez:

Matura z czerwca 2012 roku - poziom rozszerzony

Zadanie 1. (1 pkt)

Podkreśl nazwę procesu polegającego na przyjmowaniu za własne poglądów, norm lub wartości grupowych.

Pokaż odpowiedzi

Maturzyści często mylą internalizację z identyfikacją, która dotyczy tylko określenia stosunku jednostki wobec grupy

Matura z maja 2011 roku - poziom rozszerzony

Zadanie 1. (1 pkt)

Podkreśl zdanie, które opisuje konflikt ról społecznych.

Pokaż odpowiedzi

Pytanie jest trudne z powodu podobieństwa odpowiedzi. Przy takich pytaniach postaraj się dobrze zrozumieć treść odpowiedzi i odnaleźć różnice pomiędzy nimi.

Zadanie 2. (2 pkt)

Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy opisanych zjawisk społecznych.

Matura z maja 2009 roku - poziom podstawowy

Zadanie 12. (4 pkt)

W zadaniu 12 rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli Prawda (zdanie prawdziwe) lub Fałsz (zdanie fałszywe). Człowiek i społeczeństwo

Pokaż odpowiedzi

Pamiętaj, iż mimo iż największe nasilenie socjalizacji występuje gdy dziecko zaczyna żyć w społeczeństwie to mimo to, trwa ona przez całe życie człowieka

Matura z maja 2012 roku - poziom podstawowy

Zadanie 26. (2 pkt)

Podkreśl dwa zdania, które charakteryzują społeczeństwo otwarte.

Matura z maja 2012 roku - poziom rozszerzony

Zadanie 1. (1 pkt)

Do każdego podanego w tabeli opisu dopisz nazwę odpowiadającej mu formy organizacji społeczeństwa.

Matura z maja 2014 roku - poziom podstawowy

Zadanie 4. (4 pkt)

Na podstawie tekstu źródłowego podaj cztery różnice między narodem a społeczeństwem..

Pokaż odpowiedzi

Wystarczy, iż dobrze "wczytasz" się w tekst, a na pewno znajdziesz wymagane różnice.

Przypisy

1. Czynniki determinujące życie społeczne - Do najważniejszych czynników determinujących życie społeczne zalicza się: -biologiczne (np. wyprostowana postawa ciała, silnie rozwinięty mózg, zdolność do celowej obróbki surowców i produktów czy też porozumiewanie się za pomocą mowy), - geograficzne: życie w określonym środowisku naturalnym, z którego człowiek czerpie środki do zaspokajania potrzeb np. klimat, rodzaj gleby czy żyjące zwierzęta, - demograficzne to takie uwarunkowania jak np. przyrost naturalny, gęstość zaludnienia, struktura wiekowa czy płci, - ekonomiczne - poziom rozwoju ekonomicznego ma istotny wpływ na życie społeczne (źle funkcjonująca gospodarka powoduje kryzys, a znaczące różnice majątkowe są zarzewiem do konfliktów).

2. Socjologia - Socjologia jest to jedna z gałęzi nauk społecznych, która zajmuje się opisem i badaniem funkcjonowania społeczeństwa, obowiązujących w nim reguł, naturą ludzkiego zachowania i związków międzyludzkich.

3. Twórcy socjologii i teorii, że człowiek jest istotą społeczną. - - Arystoteles: filozof starożytnej Grecji, uważany za twórcę teorii, że człowiek definiowany jest jako istota społeczna. - August Comte (1798-1857) francuski filozof uważany za twórcę nowoczesnej socjologii. Opracował on jedną z pierwszych teorii nauki, a w 1938 roku stworzył pojęcie socjologia. Programem tej nauki miało być badanie metodą przyrodniczą, empiryczną i historyczną ludzkich społeczeństw. - Emil Duricheim (1858-1917) filozof francuski, który podkreślał znaczenie współpracy i współzależności dla rozwoju życia społecznego.Jego zdaniem socjologia jako nauka o faktach społecznych jest najważniejszą z nauk społecznych. - Max Weber (1864-1920) socjolog niemiecki. Nie uznawał socjologii za naukę przyrodniczą (tak jak to czynił A. Comte), ale przez opracowanie odpowiedniej metodologii i filozofii nauki chciał nadać naukom społecznym ścisły i obiektywny charakter. - Florian Znaniecki (1882-1958) polski socjolog, twórca stanowiska zwanego "kulturalizmem" zgodnie z którym socjologia powinna zajmować się wytworami kultury ponieważ jest nauką o kulturze. -Stanisław Ossowski (1897-1963). Ten polski socjolog uważał, że wszelkie zjawiska życia społecznego mają aspekt świadomościowy. - Jan Szczepański (1913-2004) uważał, że socjologia zajmuje się badaniem wzajemnego podporządkowania sobie ludzi w zbiorowościach. - Zygmunt Bauman (ur 1925 r.) jest jednym z twórców koncepcji postmodernizmu i ponowoczesności. Uważa, ze Holocaust i systemy totalitarne były wynaturzoną, ale logiczną konsekwencją nowoczesności. Znana jest również jego opinia (wyrażona we wrześniu 2011 roku), że jeśli Europa nie przyjmie w ciągu następnych 30 lat co najmniej 30 milionów imigrantów, to stanie w obliczu upadku demograficznego, który doprowadzi do upadku cywilizacji europejskiej.

4. Piramida potrzeb Abrahama Maslowa -

5. Osobowość i tożsamość - Każdy człowiek ma osobowość, czyli zespół cech które decydują o stosunku człowieka do świata i ludzi, a także determinują podejmowane przez niego działania. Do cech składających się na osobowość człowieka należy m.in. jego tożsamość czyli to za kogo się człowiek uważa.

6. Osobowość i tożsamość - Każdy człowiek ma osobowość, czyli zespół cech które decydują o stosunku człowieka do świata i ludzi, a także determinują podejmowane przez niego działania. Do cech składających się na osobowość człowieka należy m.in. jego tożsamość czyli to za kogo się człowiek uważa.

7. Teoria psychoanalizy Zygmunta Freuda - Psychoanaliza jest to zbiór teorii, które dotyczą struktury psychiki człowieka. Próbują one wyjaśnić w jaki sposób owa psychika funkcjonuje i jak powstają jej aspekty psychiczne. Jej twórcą jest Zygmunt Freud (1856-1939) ? austriacki filozof, psychiatra i neurolog. U podstaw psychoanalizy leży teza, iż kształtowanie osobowości każdego człowieka nie jest jedynie zasługą wrodzonych czynników, ale także bodźców zewnętrznych takich jak wychowanie, relacje z rodziną, doświadczenie życiowe, czy choćby seksualność.

8. Sfery osobowości wg. Freuda - Zgodnie z tą teorią osobowość podzielona jest na trzy sfery: Id, Ego i Superego. Id to ,,przechowalnia?? dziedziczonych i wrodzonych wartości psychicznych, do których możemy zaliczyć również popędy seksualne. Ego to element, który ma łączność ze światem rzeczywistym. Rządzi naszymi funkcjami intelektualnymi. Natomiast Superego kontroluje człowieka, jego sumienie i poczucie winy gdyż od najmłodszych lat jest w nim kształtowane poprzez system kar i nagród. Połączenie tych trzech elementów określa nasze różne osobowości.

9. Teoria popędów - Zygmunt Freud uważał, że popęd seksualny jest podstawową potrzebą tkwiącą w każdym z nas. Powszechnie uważa się, że źródłem libido, tj. popędu seksualnego , są strefy erogenne. Freud był zdania, iż owe popędy silnie kierują naszym zachowaniem w pierwszych latach życia.

10. Socjalizacja - Socjalizacja to proces, w którym człowiek przyswaja sobie wartości, zasady i normy postępowania niezbędne do życia w społeczeństwie. Wyróżniamy dwa jej rodzaje: - pierwotna - przyswajanie norm i zasad życia społecznego nieświadomie, w dzieciństwie, często przez naśladownictwo - wtórna - świadome i samodzielne kształtowanie osobowości

11. Resocjalizacja - Resocjalizacja - to proces przywracania człowieka łamiącego istniejące reguły do życia i sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie. Ta ponowna socjalizacja poddanej temu działaniu jednostki polega na zmodyfikowaniu osobowości, usunięciu nawyków i treści zabronionych i zastąpienie ich akceptowalnymi zasadami postępowania.

12. Stereotypy, uprzedzenia oraz dyskryminacja - Stereotypy to uproszczone poglądy na skomplikowane zjawiska, panujące w jakieś grupie społecznej. Uprzedzenia to postawy polegające na odrzuceniu czegoś bez racjonalnych przesłanek. Dyskryminacja zaś to nierówne i niesprawiedliwe traktowanie niektórych ludzi ze względu na ich określoną cechę

13. Stereotypy, uprzedzenia oraz dyskryminacja - Stereotypy to uproszczone poglądy na skomplikowane zjawiska, panujące w jakieś grupie społecznej. Uprzedzenia to postawy polegające na odrzuceniu czegoś bez racjonalnych przesłanek. Dyskryminacja zaś to nierówne i niesprawiedliwe traktowanie niektórych ludzi ze względu na ich określoną cechę

14. Stereotypy, uprzedzenia oraz dyskryminacja - Stereotypy to uproszczone poglądy na skomplikowane zjawiska, panujące w jakieś grupie społecznej. Uprzedzenia to postawy polegające na odrzuceniu czegoś bez racjonalnych przesłanek. Dyskryminacja zaś to nierówne i niesprawiedliwe traktowanie niektórych ludzi ze względu na ich określoną cechę

15. Rola Społeczna - Rola społeczna to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowanej pozycji społecznej, przejawiający się typowym zachowaniem, powierzchownością czy sposobem komunikowania się.

16. Postawy społeczne - Oportunizm - postawa, polegająca na braku stałych zasad i wyborze takich które w danym momencie są korzystne i wygodne Nonkonformizm - postawa odrzucania panujących norm. Jej radykalna forma to antykonformizm, która bezrefleksyjnie odrzuca wszelkie normy. Konformizm - postawa zmiany własnych poglądów i przybrania nowych pod wypływem innych ludzi. Wyróżniamy trzy poziomy głębokości konformizmu: 1. Uleganie - podporządkowanie się jednostki w grupie gdy istnieje konflikt między jej przekonaniem, a presją grupy. Gdy grupa znika, jednostka wraca do swoich poprzednich przekonań. 2. Identyfikacja - odnoszenie się do wzorów, czy autorytetów. Jednostka dopasowuje do nich swoje zachowania, gdy grupa nacisku zmienia zdanie, jednostka również. 3. Internalizacja - najgłębsza forma konformizmu, polegająca na uznawaniu pewnych norm czy wartości za własne.

17. Postawy społeczne - Oportunizm - postawa, polegająca na braku stałych zasad i wyborze takich które w danym momencie są korzystne i wygodne Nonkonformizm - postawa odrzucania panujących norm. Jej radykalna forma to antykonformizm, która bezrefleksyjnie odrzuca wszelkie normy. Konformizm - postawa zmiany własnych poglądów i przybrania nowych pod wypływem innych ludzi. Wyróżniamy trzy poziomy głębokości konformizmu: 1. Uleganie - podporządkowanie się jednostki w grupie gdy istnieje konflikt między jej przekonaniem, a presją grupy. Gdy grupa znika, jednostka wraca do swoich poprzednich przekonań. 2. Identyfikacja - odnoszenie się do wzorów, czy autorytetów. Jednostka dopasowuje do nich swoje zachowania, gdy grupa nacisku zmienia zdanie, jednostka również. 3. Internalizacja - najgłębsza forma konformizmu, polegająca na uznawaniu pewnych norm czy wartości za własne.

18. Postawy społeczne - Oportunizm - postawa, polegająca na braku stałych zasad i wyborze takich które w danym momencie są korzystne i wygodne Nonkonformizm - postawa odrzucania panujących norm. Jej radykalna forma to antykonformizm, która bezrefleksyjnie odrzuca wszelkie normy. Konformizm - postawa zmiany własnych poglądów i przybrania nowych pod wypływem innych ludzi. Wyróżniamy trzy poziomy głębokości konformizmu: 1. Uleganie - podporządkowanie się jednostki w grupie gdy istnieje konflikt między jej przekonaniem, a presją grupy. Gdy grupa znika, jednostka wraca do swoich poprzednich przekonań. 2. Identyfikacja - odnoszenie się do wzorów, czy autorytetów. Jednostka dopasowuje do nich swoje zachowania, gdy grupa nacisku zmienia zdanie, jednostka również. 3. Internalizacja - najgłębsza forma konformizmu, polegająca na uznawaniu pewnych norm czy wartości za własne.

19. Teoria Ericha Fromma - Erich Fromm (1900-1980) niemiecki psycholog i filozof pochodzenia żydowskiego, jeden z twórców neopsychoanalizy. Autor ,,Ucieczki od wolności??, w której zawarł tezę, że człowiek może uciekać przed brzemieniem wolności przynoszącej samotność i lęk, ku nowym zależnościom i podporządkowaniu. W rozważaniach filozof wypowiadał się, że człowiek ma skłonności do czynienia dobra, jak i zła.

20. Typy więzi społecznych - a) Naturalne (dotyczą tych zbiorowości, w których podstawą powiązań i przynależności jest wspólne pochodzenie i pokrewieństwo np. rodzinne); b) Zrzeszeniowe (tworzone na zasadzie dobrowolności przez ludzi należących do danej organizacji np. związki); c) Stanowione (są narzucone z zewnątrz lub ustanowione siłą np. więzienie, wojsko).

21. Zbiorowość, kategoria społeczna - Zbiorowość to zbiór osób, które trwale lub chwilowo zajmują jakąś przestrzeń i z tego powodu oddziałują na siebie. Kategoria społeczna to klasa, typ, grupa, rodzaj któremu podporządkowujemy jakieś zbiory ludzkie ze względu na posiadaną przez nie cechę np. wiek, płeć.

22. Zbiorowość, kategoria społeczna - Zbiorowość to zbiór osób, które trwale lub chwilowo zajmują jakąś przestrzeń i z tego powodu oddziałują na siebie. Kategoria społeczna to klasa, typ, grupa, rodzaj któremu podporządkowujemy jakieś zbiory ludzkie ze względu na posiadaną przez nie cechę np. wiek, płeć.

23. Grupa społeczna i jej cechy - Grupa społeczna - to pewna ilość osób (najmniej 3), które są ze sobą powiązane, chociażby chwilowo. Cechami charakterystycznymi grupy społecznej jest to, iż: członkowie grupy mają wspólne interesy lub wspólne wartości czy cele, oddziaływają na siebie, mają poczucie odrębności od innych grup, a ich więzi czy interesy są w miarę trwałe.

24. Podział grup społecznych - Ze względu na wielkość: - Małe - kilku lub kilkunastoosobowe grupy, członkowie znają się osobiście (np. rodzina) - Duże - o strukturze składającej się z różnych podgrup, członkowie nie znają się osobiścieZe względu na stopień sformalizowania: - Formalne - ich działalność opiera się na ustalonych zasadach np. statut, są to np. szkoła, wojsko, partia polityczna - Nieformalne - tworzą się spontanicznie bez sformalizowanej struktury i wew. przepisów prawnych, np. grupa koleżeńska, klany, kółka zainteresowańZe względu na członkostwo - Zamknięte (ekskluzywne) - przynależność jest zależna od spełnienia określonych warunków np. majątek, czy wykształcenie - przykładem może być np. stowarzyszenia biznesowe - Otwarte (inkluzywne) - brak wymagania spełnienia określonych warunków przed przystąpieniem - Ograniczone - występują warunki przed przystąpieniem, ale nie są one tak rygorystyczne, jak np. wiek, miejsce zamieszkania Ze względu na typ więzi: - Pierwotne (naturalne) - udział w grupie wynika z norm i tradycji, przynależność nie zawsze wynika z woli jednostki, członków łączy więź emocjonalna (np. rodzina, krąg najbliższych znajomych) - Wtórne (sztuczne) - członków wiąże nie tyle więź osobista, co rzeczowa, wynikająca ze wspólnych zainteresowań. Członkostwo jest w pełni dobrowolne, przykłady: partia polityczna, organizacje kościelne.

25. Grupy odniesienia - Grupy społeczne dla określonej jednostki stanowią osobisty wzór do naśladowania. Grupy wobec których człowiek określa samego siebie nazywamy grupami odniesienia. Wśród nich wyróżniamy takie, z którymi się identyfikujemy i których standardy staramy się naśladować (grupy pozytywne), jak i takie, które budzą naszą niechęć i od których staramy się zdystansować (grupy negatywne). Postawa objawiająca się chęcią zaimponowania, zachowania polegające na bezkrytycznym hołdowaniu zasadom pewnej grupy społecznej ? to snobizm.

26. Tłum, zbiegowisko, a publiczność - Tłum - to zgromadzenie kilkudziesięciu lub więcej osób na przestrzeni umożliwiającej kontakt, które spontanicznie reagują na te same bodźce. W tłumie jednostka może przestać kontrolować swoje zachowania i ulec zbiorowej psychozie. Zbiegowisko ? to przelotne skupienie wielu osób zainteresowanych tym samym wydarzeniem. Publiczność jest zbiorowością osób, które odbierają jednocześnie w jednym miejscu lub różnych (np. przed telewizorem) jakiś przekaz informacyjny czy występ.

27. Tłum, zbiegowisko, a publiczność - Tłum - to zgromadzenie kilkudziesięciu lub więcej osób na przestrzeni umożliwiającej kontakt, które spontanicznie reagują na te same bodźce. W tłumie jednostka może przestać kontrolować swoje zachowania i ulec zbiorowej psychozie. Zbiegowisko ? to przelotne skupienie wielu osób zainteresowanych tym samym wydarzeniem. Publiczność jest zbiorowością osób, które odbierają jednocześnie w jednym miejscu lub różnych (np. przed telewizorem) jakiś przekaz informacyjny czy występ.

28. Tłum, zbiegowisko, a publiczność - Tłum - to zgromadzenie kilkudziesięciu lub więcej osób na przestrzeni umożliwiającej kontakt, które spontanicznie reagują na te same bodźce. W tłumie jednostka może przestać kontrolować swoje zachowania i ulec zbiorowej psychozie. Zbiegowisko ? to przelotne skupienie wielu osób zainteresowanych tym samym wydarzeniem. Publiczność jest zbiorowością osób, które odbierają jednocześnie w jednym miejscu lub różnych (np. przed telewizorem) jakiś przekaz informacyjny czy występ.

29. Klasa, a warstwa społeczna - Klasa społeczna to wyodrębniona w społeczeństwie zbiorowość ze względu na sytuację majątkową czy status społeczny np. klasa wyższa, średnia czy niższa. Warstwa społeczna to zbiorowość wyodrębniona ze względu na styl życia i wpływ na władzę np. robotnicy, inteligencja, przedsiębiorcy.

30. Klasa, a warstwa społeczna - Klasa społeczna to wyodrębniona w społeczeństwie zbiorowość ze względu na sytuację majątkową czy status społeczny np. klasa wyższa, średnia czy niższa. Warstwa społeczna to zbiorowość wyodrębniona ze względu na styl życia i wpływ na władzę np. robotnicy, inteligencja, przedsiębiorcy.

31. Ruchliwość społeczna - 1. Pozioma (geograficzna) - wszelkiego rodzaju przemieszczanie się ludzi w terenie, jak podróże, migracje, czy dojazdy do pracy. 2. Pionowa (społeczna) - zmiany na drabinie społecznej, zarówno jako awans - przesunięcie z klasy niższej to wyższej, jak i odwrotnie czyli degradacja.

32. Społeczeństwo - Społeczeństwo - tradycyjnie uważa się za dużą zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadającą wspólną kulturę oraz charakteryzuje się wzajemnością stosunków społecznych. Posiada własną formę zorganizowania i instytucje, jak parlament w państwie, czy głównego szamana w plemieniu.

33. Typologia społeczeństwa - Społeczeństwa historyczne 1. Pierwotne - tworzyły je niewielkie, kilkutysięczne wspólnoty silnie uwarunkowane przez czynniki środowiskowe. Podstawowym źródłem utrzymania było zbieractwo i łowiectwo. Wyróżniały się wyraźnym podziałem pracy na czynności męski oraz żeńskie. 2. Feudalne - uformowało się w okolicach IX wieku. Charakteryzowało się zhierarchizowaną drabiną feudalną, opierającą się na stosunkach pomiędzy seniorem (możnowładcą) oraz jego wasalami (podopiecznymi). 3. Industrialne - wykształciło się wraz z rewolucją przemysłową w XIX wieku. Wynalezienie nowych technik wytwarzania i obróbki materiałów (szczególnie związane z wynalezieniem elektryczności i maszyny parowej) sprawiło, iż najważniejszą gałęzią gospodarki stał się przemysł (w miejsce rolnictwa). Spowodowało to ogromne zmiany w strukturze społecznej - na znaczeniu zaczęło tracić ziemiaństwo i arystokracja, a zyskały grupy robotnicze. 4. Postindustrialne - wyłoniło się w połowie XX wieku, gdy Daniel Bell zauważył, iż główną gałęzią gospodarki stał się sektor usług, a nie przemysł. Charakteryzuje się umasowieniem produkcji, wzrostem znaczenia kultury masowej, ogromną ilością ludzi zamieszkującą aglomeracje miejskie oraz dominacją gospodarczą korporacji. Społeczeństwa współczesne 1. Globalne - termin ukuty przez socjologa Herberta McLuhana, który zauważył iż z powodu rozwoju kultury masowej wszyscy mieszkańcy Ziemi, zaczęli tworzyć tzw. globalną wioskę. 2. Masowe - wytworzone głównie z powodu rozwoju środków masowego przekazu i ich wpływu na jednostkę i całe społeczeństwo, szczególnie w silnie zurbanizowanych państwach. Społeczeństwo cechuje się biernością - brakiem zaangażowania w sferze publicznej, jak i w stosunku do drugiego człowieka o słabych więziach społecznych ( społeczeństwo zatomizowane). Społeczeństwo masowe jest konformistyczne, silnie podatne na propagandę, reklamy i manipulacje. W kulturze dominuje bezrefleksyjna i pozbawiona wszelkich wartości kultura masowa, nastawiona przede wszystkim na przeciętnego, masowego odbiorcę. 3. Konsumpcyjne - wykształciło się w związku z bogaceniem społeczeństw zachodnich. Coraz więcej produktów, które wcześniej uważane były za dobra luksusowe stają się produktami pierwszej potrzeby. Wyznacznikiem prestiżu społ. jest poziom konsumpcji. 4. Informacyjne - najważniejszym towarem jest informacja, a podstawą medium ją rozpowszechniającym - internet. Kultura i stosunki międzyludzkie w dużej mierze znajdują się w rzeczywistości wirtualnej. 5. Otwarte - termin ukuty przez Henri Bergsona, wg którego społeczeństwo otwarte jest oparte na fundamentalnych zasadach jak demokracja, pluralizm oraz prawa człowieka. Termin rozwinął Karl Popper, twierdząc, iż takie społeczeństwo jest w stanie przeprowadzić bezkrwawą zmianę elit politycznych. Jest zatem przykładem społeczeństwa idealnego, przeciwstawnym społeczeństwu zamkniętemu, czyli opartemu na fundamentach autorytarnych i totalitarnych.

Przeczytaj również...

Wyraź swoje zdanie :

Komentujesz jako użytkownik niezarejestrowany - gość. Z tego powodu, zanim komentarz pojawi się na stronie będzie musiał zostać zaakceptowany przez naszą redakcję. Aby Twój komentarz został od razu opublikowany na naszych łamach zachęcamy do darmowej rejestracji!

Nick* :

Email* :

Dodaj komentarz