Starożytne olimpiady
Przebieg igrzysk
Wczesne olimpiady, na których była jedna konkurencja, trwały tylko jeden dzień. Wraz z rozwojem igrzysk i dodawaniem następnych zawodów trzeba było je przedłużyć, tym bardziej, że oprócz sportowej rywalizacji miały miejsce jeszcze uroczystości religijne. W pełni ukształtowane olimpiady trwały przeważnie pięć dni. Program igrzysk nie był ściśle ustalony, więc trudno go jednoznacznie przedstawić, ale prawdopodobnie najczęściej wyglądał następująco:
I dzień – złożenie przysięgi przez zawodników i sędziów, procesja, złożenie ofiar Zeusowi, badanie zgłoszonych sportowców
II dzień – zawody hippiczne (rano, aby słońce nie raziło koni), pentatlon
III dzień – uroczystości ku czci Pelopsa, procesja wszystkich zawodników, sędziów i ambasadorów polis, hekatomba (ofiara dla Zeusa ze 100 krów lub wołów)
IV dzień – biegi, sporty walki, zawody chłopców
V dzień – procesja, złożenie ofiar Zeusowi, wręczenie wieńców zwycięzcom i bankiet dla nich, zakończenie igrzysk
Nagradzanie zwycięzców
Igrzyska olimpijskie były najbardziej prestiżowymi zawodami antycznej Hellady i wszyscy sportowcy marzyli o zwycięstwie na nich. Sława jaką zyskiwał olimpionik (zwycięzca olimpijski) była ogromna i to właśnie na niej zależało atletom. Nagrody rzeczowe były skromne – wieniec z liści oliwki, symbol zwycięstwa oraz prawo ustawienia w Olimpii swojego pomnika z inskrypcją dla upamiętnienia wygranej. Ostatniego dnia organizatorzy wydawali też ucztę dla zwycięzców. Nie było żadnych nagród pieniężnych. Te otrzymywał triumfator w swoim polis. Posiadanie olimpioników było powodem do wielkiej chluby dla miasta, dlatego też władze hojnie ich wynagradzały. Choć wielcy atleci często otrzymywali prawdziwe fortuny, to ważniejsza była dla nich sława – fakt, że znano i podziwiano ich w całej Grecji, stawiano im pomniki i sławiono w wierszach i pieśniach.
Kobiety a starożytne olimpiady
Antyczne igrzyska olimpijskie były przeznaczone tylko dla mężczyzn. Prawo zabraniało kobietom nawet oglądania zawodów. Jedynym wyjątkiem była kapłanka Demeter zajmująca miejsce przy ołtarzu na stadionie. Wszystkim pozostałym za przebywanie w Olimpii w dniach zawodów groziła kara śmierci przez zrzucenie z urwiska Typajon. Pewnej kobiecie udało się jednak dostać na igrzyska i przeżyć. Niejaka Kallipatejra po śmierci swego męża sama przygotowywała syna, zapaśnika, do udziału w igrzyskach. Towarzyszyła mu, przebrana za mężczyznę. Gdy po zwycięstwie syna wbiegła na stadion, sędziowie zauważyli, że jest przebraną kobietą. Postanowiono nie karać Kallipatejry ze względu na jej syna, ojca i braci, którzy wszyscy byli zwycięzcami olimpijskimi. Od tej pory jednak trenerzy musieli występować nago, tak jak zawodnicy.
Istniał jeden sposób, w który kobieta mogła zostać olimpionikiem – wystawienie konia lub rydwanu do wyścigów. Właściciel rzadko jechał czy powoził sam, jednak to on zawsze otrzymywał nagrodę, tak więc zwycięstwo nie wymagało nawet obecności na zawodach. Przepisy nie mówiły, że kobieta nie może wystartować na olimpiadzie, a jedynie, że nie może podczas niej przebywać w Olimpii. Wykorzystała to spartańską księżniczka Kyniska, wystawiając na zawody czterokonny rydwan. Wygrała i stała się pierwszą kobietą – olimpionikiem. Miało to miejsce w 396 r. p.n.e. Zwyciężyła też na kolejnej olimpiadzie w 392 r. p.n.e. Później jeszcze kilka kobiet zdobyło nagrody za zawody hippiczne.
Poza igrzyskami ku czci Zeusa w Olimpii odbywały się też Heraje – zawody sportowe dla kobiet, które startując w nich oddawały cześć Herze. Rywalizowano tam tylko w jednej konkurencji – biegu. Odbywał się on na stadionie olimpijskim i zapewne miał taki sam dystans jak dromos dla mężczyzn. Heraje organizowano prawdopodobnie od VI w. p.n.e. Możliwe, że rozgrywano je w tych samych latach, co olimpiady.
Olimpijskie zawieszenie broni
Wyjątkową pozycję igrzysk olimpijskich podkreślał zwyczaj zwany ekechejrią, czyli powszechne zawieszenie broni wśród Hellenów. Organizatorzy wysyłali zawiadomienie o zawodach do każdego polis i każdej greckiej kolonii. Na okres miesiąca (później wydłużony do trzech miesięcy) przed igrzyskami i podczas samych igrzysk Grecy nie mogli prowadzić działań wojennych (wyjątkiem była oczywiście wojna obronna, jeśli zostali zaatakowani). Była to piękna idea, ale niestety nie zawsze przestrzegano ekechejrii. Za jej złamanie groziły jednak surowe kary – wykluczenie z olimpiad wszystkich obywateli danego polis na określony czas oraz grzywna w wysokości dwóch min za każdego żołnierza zmobilizowanego podczas trwania zawieszenia broni. Kierujący olimpiadami Elejczycy nie dysponowali dużą siłą militarną, ale świętość starych zwyczajów nakazywała podporządkowywać się ich decyzjom. Zerwanie rozejmu nie uszło na sucho nawet takiej potędze jak Sparta – Elejczycy otrzymali zbrojną pomoc od wielu polis i Lacedemończycy musieli się ugiąć.
Znaczenie antycznych igrzysk
W starożytnej Grecji igrzyska organizowało wiele miast, ale przeważnie były to zawody o charakterze lokalnym. Panhelleńskie igrzyska olimpijskie były czymś wyjątkowym – świętem całego greckiego świata. Olimpiady odgrywały niezwykle ważną rolę w kształtowaniu i umacnianiu więzi między Grekami. Nie tworzyli oni jednego państwa, byli politycznie rozbici, często spierali się ze sobą i walczyli, ale w Olimpii mogli poczuć się jednym narodem. Wszyscy – pochodzący z Aten czy Sparty, z wysp Morza Egejskiego czy Dalekich kolonii w Iberii i na Krymie – mówili tym samym językiem, czcili tych samych bogów, bliskie im były podobne wartości. Olimpiady były jednym z tych elementów, które integrowały Greków pomimo licznych podziałów i czyniły możliwym zjednoczenie się gdy zachodziła taka potrzeba (jak podczas wojen z Persami).
Igrzyska olimpijskie zaczęto organizować na nowo w 1896 r. Choć nowożytne olimpiady są niewątpliwie bardziej rozbudowane i mogą w nich występować przedstawiciele wszystkich krajów oraz kobiety, to niestety brakuje na nich pewnych elementów starożytnej idei olimpijskiej. Współczesne igrzyska stały się mocno związane z polityką i biznesem, coraz częstsze są przypadki różnych oszustw, a o pomyśle olimpijskiego rozejmu nikt nawet nie wspomina.
| 21 celnych komentarzy | Dodaj komentarz |
 Użytkownik | |
Dodano: 2007-10-24 podziękowania dla Pontifex bardzo przydało mi się na historii [6] |
 Redaktor | |
Dodano: 2007-10-24 Miło mi :) Cieszę się, że moja praca Ci pomogła. |
 Redaktor | |
Dodano: 2008-03-29 Bradzo interesujący i obszerny artykuł. Wiele ciekawych uwag. Praca jest napisana świetnie, bardzo dobrze sie ją czyta. Pogratulować autorowi! Oby dużo więcej takich tekstów wychodziło spod jego pióra! Życzę powodzenia przy następnych pracach. :) |
|
Użytkownik | |
Dodano: 2008-04-20 Czemu zawsze igrzyska w Delfach, Nemei i Istmii są pomijane? |
 Gość | |
Dodano: 2009-11-05 W rzeczy samej praca zawiera wiele informacji głęboko wyszperanych i ujętych w sposób zwiężły, a jednocześnie jasny i ciekawy. Pozostaje tylko jedna otwarta kwestia: któż był on Pelops, wspomniany jako odbiorca ofiar dnia drugiego? Z wyrazami szczerego szcunku dla naukowego zacięcia autora, Achelobarbus spod śląskiego Olimpu. |
Gość | |
Dodano: 2009-12-15 hmm.. co by tu dodać ...raczej nic śietna praca ale takie pytanko są jacyś znani sportowcy starożytni ----- |
|
Redaktor | |
Dodano: 2009-12-16 Jedni ze znanych sportowców starożytnych: Kyniska, Nikokles z Tarentu, Koroibus z Elis, Pizydorus, Leonidas z Rodos, Herodos z Megary, Milon z Krotony, Filip II Macedoński. |
Gość | |
Dodano: 2010-03-10 Naprawdę świetne opracowanie - może trzeba wydać to w formie książkowej?Skorzytałam na lekcję polskiego dla dzieci w klasie V aby przybliżyć im dawną olimpiadę. Nie omieszkam podać adresu strony.Brawo! |
|
Użytkownik | |
Dodano: 2010-04-06 A skąd masz te reprodukcje greckich waz i kto je stworzyl bo przydaloby mi sie to na prezentacje maturalna:)????? |
Gość | |
Dodano: 2010-04-07 Piszę prace na temat sportu w starozytnym rzymie. Może mogłbyś mi polecić książki, które były by pomocne, oczywiście skorzystam też z twojego artykułu:p |
Gość | |
Dodano: 2011-01-13 w tresci zadania mialam wypisz różnice miedzy stadionami w starożytności a współcześnie POMÓŻCIE |
Gość | |
Dodano: 2011-08-20 Józef Flawiusz podaje,że Hirkan objął panowanie w trzecim roku sto siedemdziesiątej siódmej olimpiady. Który to jest rok? |
Gość | |
Dodano: 2011-10-17 czy jest możliwość podania literatury? |
Gość | |
Dodano: 2011-11-29 Cześć mam nadzieję, że mi pomożesz, bo muszę odrobić lekcje; jaka była ostatnia data igrzysk w starożytności? |
Gość | |
Dodano: 2011-12-05 Dziękuję za świetne opracowanie! |
Gość | |
Dodano: 2012-01-17 Praca bardzo ładnie napisana i obszerna bardzo mi pomogła:) |
Gość | |
Dodano: 2012-03-14 Bardzo ciekawy artykuł i świetnie się go czyta. Trochę pościągane, ale niezłe, niezłe gratuluję pisarzowi. |
Gość | |
Dodano: 2012-04-14 Bardzo ciekawy artykuł i świetnie się go czyta. Trochę pościągane, ale niezłe, niezłe gratuluję pisarzowi. |
Gość | |
Dodano: 2012-10-17 Dzięki, przeczytałam, skorzystałam - lekkie pióro to dar, warto go rozwijać, szczególnie jeśli towarzyszy temu jakaś pasja....a tu się ją czuje. Powodzenia w dalszym odkrywaniu dziejów świata. H. |
Gość | |
Dodano: 2012-11-20 Bardzo dobra praca. Naprawdę dużo mi pomogła, ponieważ w internecie jest wiele sprzecznych informacji, a znalezienie wiarygodnego źródła jest bardzo trudne i zabiera wiele czasu. Uważam że to rzeczywiście dobra praca. Wszystkie informacje w jednym miejscu i zwięzłej treści. Dziękuje, gratuluję i pozdrawiam. |
Gość | |
Dodano: 2012-11-23 Wielkie dzięki, twój artykuł bardzo mi pomógł, mój referat jest teraz ciekawszy. Pozdrawiam. :) |
Nasz facebook
Ciekawostka
Postać historyczna
Podpowiedź: jeden z pierwszych reprezentantów filozoficznej szkoły jońskiej, uczeń Talesa.
Czytaj biografię
Losowe zdjęcie
